De Duitse versie van De Correspondent, Krautreporter, hoort niet echt bij de ‘mainstream’ media. Hierdoor heeft de start-up moeite om winst te maken met het advertentievrije lezersmodel. De oprichting van een lezerscoöperatie moet zorgen voor nieuw kapitaal.
Het blijft me fascineren waarom start-ups in bepaalde Europese landen (zoals Duitsland, Engeland en Zwitserland) er niet in slagen om op grote schaal inkomsten te halen uit betalende lezers.
In een groot land als Duitsland – met meer dan 80 miljoen inwoners – zou je met crowdfunding en betalende leden toch mooie dingen moeten kunnen doen. Toch komt de Duitse start-up Krautreporter* niet zo goed van de grond als haar Nederlandse broertje, De Correspondent.
Concurrent Correct!v
De grootste start-up in Duitsland is op dit moment een andere website: Correct!v. De circa twintig journalisten die daar werken worden betaald met miljoenen euro’s aan liefdadigheid van de Brost Foundation. Helaas liet Correct!v weten geen interviews te geven, dus lees meer over die start-up op Niemanlab.
“In Duitsland is het besef dat kwaliteitsjournalistiek gesteund moet worden door filantropen nog niet goed doorgedrongen,” vertelt Sebastian Esser, oprichter en één van de drie aandeelhouders van Krautreporter. “Correct!v is opgericht door een stichting van een grote uitgeversfamilie die dat besef wel heeft, maar die familie verkocht zelf ook kranten, dus misschien hebben ze een slecht geweten.”
Digital underground
In 2014 haalde Esser met een groep journalisten uit Berlijn ruim 1 miljoen aan crowdfunding op bij circa 17 duizend man. Daarvan zijn in 2015 echter nog circa 5000 leden overgebleven.**
“Nederland is echt een crowdfunding wonderland, maar de meeste andere Europese landen zijn net als Duitsland; daar is het lastiger,” aldus Esser. Zijn verklaring voor het succes van de ‘De Correspondent’ is dat gevestigde media in Nederland veel aandacht gaven aan deze website.
Esser: “Wij hebben veel aan PR gedaan, maar helaas werkte dat bij ons niet. Het is best moeilijk om net zoals ‘De Correspondent’ mainstream te worden en ook de non-digital-natives voor je te winnen. Wij zitten nog in de digital underground en het lukt ons niet goed om daar uit te breken.”
Geen budget voor marketing
Een ledenbestand van 5000 dat langzaam groeit, is voorlopig wel genoeg om door te gaan. Esser denkt zelfs dat 30 duizend leden op de lange termijn haalbaar moet zijn. “Ons businessmodel is duurzaam, maar we kunnen onze mensen niet zo veel betalen”, vertelt Esser.
De redactie van Krautreporter bestaat uit zeven freelance journalisten die ieder ongeveer één artikel per week publiceren. De website begon het eerste jaar met een veel groter netwerk van freelancers, maar dat bleek te duur en tijdrovend, dus nu schrijven ze alles zelf. Voor marketing heeft Krautreporter helaas ook geen geld over op dit moment, aldus Esser.
Abonnement op community
De waardepropositie van Krautreporter lijkt veel op dat van andere start-ups met een lezers-model. Esser: “Wij hebben twee missies. Ten eerste willen we uitleggen hoe de wereld werkt. Dus niet het snelle nieuws brengen, maar vertellen over de grote verbanden erachter. Ten tweede zoeken we het dialoog; we willen vragen beantwoorden in samenwerking met onze lezers.”
Een lidmaatschap bij Krautreporter kost 5 euro per maand en daarmee krijg je toegang tot discussies met de auteurs, die voor niet-leden is afgeschermd. Leden krijgen ook exclusieve toegang tot de evenementen die Krautreporter organiseert. Het lidmaatschap is dus meer een abonnement op een ‘community’, want ongeveer twee derde van de artikelen is gratis online te lezen. De website kiest er bewust voor geen advertenties te plaatsen omdat het onafhankelijk wil zijn.
Geen fast food
In Duitsland is de crisis onder krantenuitgevers – ofwel de daling van oplagen en advertentie-inkomsten door het internet – minder heftig geweest. Duitsers bleven relatief trouwe krantenabonnees en Duitse uitgevers hadden hierdoor relatief grote budgetten om te investeren in online.
Toch is Krautreporter geboren uit de frustratie van journalisten met het online businessmodel van oude media dat zich richt op de clicks voor adverteerders. Esser: “Wij zien Der Spiegel Online of Zeit Online niet als concurrenten. Oude media willen geen relatie met de lezer zoals wij dat wel willen.”
Ook de macht die platforms zoals Facebook hebben, frustreert de journalisten van Krautreporter. “We worden gedwongen om op social media ‘fast food’ te publiceren om lezers te bereiken. Dat past niet bij onze missie.”
Lezerscoöperatie
Krautreporter is nu eigendom van de drie oprichters die journalisten zijn. Zij zijn nu bezig om hun de organisatie te veranderen in een lezerscoöperatie. Er zijn al een aantal leden die aandelen hebben gekocht waarmee reeds circa 100 duizend euro is opgehaald. Die aandeelhouders krijgen in de toekomst ieder maar 1 stem per aandeel (los van hoeveel ze investeren).
Deze lezerscoöperatie is geïnspireerd op model van TAZ, een al veel oudere Duitse journalistieke publicatie. Extra geld voor investeringen moet komen van de lezers omdat de oprichters van Krautreporter geen heil zien in het nonprofit-model. “We geloven dat zelf geld verdienen met kwaliteitsjournalistiek het beste is voor redactionele onafhankelijkheid.”
*‘Krautreporter’ is een woordspeling die als grap is bedoeld – ‘Kraut’ komt van ‘sauerkraut’ ofwel ‘zuurkool’ en het betekent ook ‘mof’, een scheldnaam voor Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog.
**De Correspondent werkt met een automatische verlenging van de lidmaatschappen waardoor ze waarschijnlijk veel minder leden verloren dan Krautreporter.
