Het onderzoek dat ik in het studiejaar 2018/9 uitvoer voor het lectoraat draait om automatisering in de journalistieke praktijk. Hiermee bedoel ik de (gedeeltelijke) automatisering door computer- en informatietechnologie van stappen die verricht moeten worden om een journalistieke productie te realiseren. In het eerste gedeelte van mijn onderzoek breng ik het (veranderende) discours rondom automatisering in newswork in kaart, de manier waarop in wetenschappelijke en populaire publicaties hierover gesproken werd en wordt.
In een eerdere blogpost schreef ik vol enthousiasme dat ik van plan ben om datajournalistieke onderzoeksmethoden in beeld te brengen en hierin het gebruik van de (interface)tools die journalisten inzetten (zie mijn eerdere blogpost). Door gesprekken te voeren met datajournalisten die op en voor verschillende Nederlandse redacties werken werd echter duidelijk dat datajournalistiek (nog steeds) een vrij specialistische tak van het veld is, waarbij een kleine groep van journalisten grote gedeeltes van het technische werk op zich neemt en de nodige vaardigheden ontwikkelt.
Dit betekent echter niet dat het gros van de journalisten niet te maken krijgt met digitale technologieën en de nodige kwantificatie en automatisering. (Gedeeltelijke) automatisering van journalistieke taken zoals het selecteren en evalueren van informatie is sterk verweven met de dagelijkse praktijk. Denk bijvoorbeeld aan zoekopdrachten uitgevoerd met online zoekmachines zoals Google (zie voor een gerelateerd wetenschappelijk artikel Kruikemeier et al., in press). Dat computers en informatietechnologieën een rol spelen in de (professionele) journalistiek is ook geen nieuw verschijnsel. Sinds de late jaren 1980 en begin van de jaren 1990 was er op redacties sprake van computer-assisted reporting, afgekort CAR en in vroege academische publicaties aangeduid als “precision journalism” (Meyer, 1973; zie ook Coddington, 2015 voor een beknopt historisch overzicht). CAR kan omschreven worden als het inzetten van kwantitatieve principes, databases en software tools om journalistieke taken op grote schaal uit te voeren en zodoende te automatiseren. Ik heb op basis van deze observaties een stap terug genomen in mijn onderzoeksaanpak en ben deze maand begonnen de rol van (gedeeltelijke) automatisering van de journalistieke praktijk door digitale technologieën in kaart te brengen.
Veranderende discours rondom automatisering in newswork
In de eerste fase van mijn onderzoek (t/m januari 2019) doe ik literatuuronderzoek om het discours rondom automatisering en ‘computational journalism’ in kaart te brengen, zowel op academisch vlak (relevante wetenschappelijke artikelen in boeken en journals) als in populaire publicaties zoals magazine- en krantartikelen.
Mijn eerste indruk is dat er een verschuiving heeft plaatsgevonden in de manier waarop we spreken over computers en informatietechnologie, van de computer als een ‘assistent’ naar informatietechnologieën die autonomere functies overnemen. Het laatste wordt bijvoorbeeld weerspiegeld in de term ‘robot journalistiek’, waarbij algoritmen zelfstandig nieuwsberichten produceren.
Op basis van de bevindingen uit het literatuuronderzoek zal ik de tweede, empirische fase van het onderzoek induiken. Ik hoop experimenten in de praktijk te kunnen uitvoeren om uit te zoeken welke kennis, vaardigheden en houding journalisten nodig hebben om op de meest productieve en verantwoorde manier met (gedeeltelijke) automatisering in en van het newswork om te gaan. Een mogelijk middel zou een ‘customer journey’ kunnen zijn, waarbij ik meeloop met journalisten om de dagelijkse praktijk en hierin het gebruik van digitale technologieën en software tools stap voor stap in kaart te brengen. Eind 2018/begin 2019 zal ik mijn bevindingen uit het literatuuronderzoek met jullie delen.
Vind je dit onderzoek interessant? Blijf vooral op de hoogte via onze online kanalen. Heb je vragen, opmerkingen of tips? Plaats dan graag een commentaar hieronder of mail mij via daniela.vangeenen@hu.nl.
