Tijdens de International Communication Association-conferentie wordt jaarlijks nieuw wetenschappelijk onderzoek gepresenteerd op het gebied van communicatie. Dit jaar vond het plaats in Washington. In onderzoeken naar het publiek binnen journalism studies werd regelmatig de term news avoidance genoemd. Een relatief nieuw fenomeen. Maar wat is het eigenlijk?
“Maar weet u dan niet wat er aan de hand is?” Nee, en als het ‘narigheid’ was, hoefde ze het ook niet te weten. Toen ze vertrok, wist ze nog niet dat er geschoten was in een tram en burgers was aangeraden om binnen te blijven.
“Al die gruwelijke moorden en ongelukken op de voorpagina altijd,” zei ze. “Ik denk er de hele dag aan en ga ermee naar bed. En wat heb ik eraan het te weten?”
In het artikel ‘Nieuws is slecht voor je gezondheid’ schrijft journalist Max Westerman dat zijn moeder geen idee had van de aanslag in de tram op 18 maart 2019 in Utrecht. Wat had ze eraan gehad die dag haar afspraak met de audicien af te zeggen, om vervolgens angstig het nieuws te volgen over de dader? Ook schrijft Westerman dat zijn moeder de krant heeft opgezegd. Alle gruwelijke gebeurtenissen in de wereld hebben een negatieve invloed op haar stemming.
Westerman’s moeder is een voorbeeld van iemand die het nieuws bewust vermijd. Het Reuters Institute onderzoekt al jaren nieuwsgebruik, maar sinds 2016 onderzoeken zij ook niet-nieuwsgebruik. Uit het Reuters Digital News Report (2017) blijkt dat 27 procent van het Nederlandse publiek het nieuws probeert te vermijden.
Van low-choice media en loyaliteit naar high-choice media en fragmentatie
Nieuwsgebruik is sinds de opkomst van het internet ingrijpend veranderd. Er is oneindig veel informatie beschikbaar. We spreken van een high-choice medialandschap waarin media cross-mediaal wordt geconsumeerd. Sinds 2016 consumeert het publiek nieuws grotendeels online (79 procent) waarbij 43 procent voornamelijk via sociale media – het gebruik van televisie en kranten blijft afnemen (Reuters Digital News Report, 2018).
Voor de opkomst van het internet bestond er een low-choice medialandschap, waarin mensen loyaal waren aan een krant of omroep. Het publiek werd simpelweg blootgesteld aan nieuws doordat de krant op de mat viel, het journaal werd uitgezonden na hun favoriete televisieprogramma of doordat iemand het nieuws voorlas op de radio.
Tegenwoordig is dat niet meer zo. Het publiek consumeert media waar en wanneer ze maar willen. Online heeft het publiek een grotere zelfstandigheid in welke informatie ze lezen en welke niet. Dit brengt een paradox met zich mee. Ondanks dat het publiek toegang heeft tot zeeën van informatie, is het makkelijker dan ooit om (bepaalde) informatie te vermijden en media te gebruiken zonder aan nieuws blootgesteld te worden. Dit zou kunnen zorgen voor een kloof tussen geïnteresseerden in nieuws en degenen die dit niet zijn: de ‘informatie-rijken’ worden rijker en de ‘informatie-armen’ worden armer. Volgens sommige onderzoekers legt deze kloof druk op de democratie.
Maar, de relatie tussen news avoidance en politieke deelname is nog niet zodanig onderzocht. Interessant is bijvoorbeeld om te exploreren hoe het publiek geïnformeerd wordt zónder het nieuws te volgen en bijdragen aan de democratie.
Het concept news avoidance roept vele vragen op die tot de kern van de journalistiek reiken. Wat is nieuws? Hoe wordt de burger tegenwoordig geïnformeerd? Wat betekent dit voor de publieke functie van de journalistiek? Deze vragen ga ik de komende tijd exploreren met als doel news avoidance beter te begrijpen.
