,,Waarom zijn het altijd moslims, mama?’’, vraagt mijn zoontje (11) na het bekijken van de gruwelijke wandaden op de redactie van Charlie Hebdo in Parijs op het NOS-journaal gisteravond. Hij ziet iemand neergeschoten worden met de woorden ‘Allahu Akbar’ en hoort zwartgeklede daders roepen dat ze ‘wraak hebben genomen voor de profeet Mohammed’.
Natuurlijk weet mijn zoontje dat niet alle moslims terroristen zijn. Hij kent moslims in zijn omgeving. Aardige, vriendelijke mensen met een heldere moraal, mensen die omzien naar een ander en die terroristische acties als 9/11 en van IS hardgrondig afkeuren. Ook zij doen dat vanuit datzelfde geloof, dat volgens hen vooral staat voor vrede en barmhartigheid.
Maar nu, kijkend naar het journaal en struinend op NU.nl en Twitter, op zoek naar nieuwe informatie, komt hij in conflict met zijn persoonlijke overtuiging. In zijn kinderhart rijst de goudeerlijke vraag die bij veel wereldbewoners op de lippen zal liggen: waarom zijn het altijd moslims?
Ilan Cohen, de 18-jarige leider van de afdeling van het nationalistische Front National in de Parijse wijk Neuilly-sur-Seine heeft daar wel een antwoord op. Hij roept vanmorgen in Trouw op om ‘de dingen bij de naam te noemen’. ,,Dit is een aanslag van radicale moslims. Wat wij hier zien is het resultaat van het immigratiebeleid. Natuurlijk, niet alle moslims zijn terrorist, maar alle terroristen zijn wel moslim.’’
Ook voor Wilders ligt het antwoord bij de islam als religie. In een reactie zei hij dat hij hier al voor gewaarschuwd had. Told you so.
Het is niet heel moeilijk om te bedenken dat de moordpartij in Parijs een flinke zwengel zal geven aan het succes van de op dit punt uitgesproken partijen.
Koren op de molen.
Juist daarom is het groot belang dat de juiste kennis wordt overgebracht, door media, moslims en niet-moslims.
Want wie even verder zoekt, ontdekt al snel dat terrorisme echt niet is voorbehouden aan moslims. In Birma hebben extremistische boeddhistische monniken de afgelopen twee jaar al duizenden moslims van het Rohingya-volk gedood. Hetgeen hier nauwelijks het nieuws haalt.
Gandhi werd in 1948 vermoord door een hindoefundamentalist die vond dat Gandhi te veel heulde met moslims. Al even geleden, maar zo zijn er –helaas – talloze voorbeelden. En als geloof niet de stok bleek om mee te slaan, was er wel een politieke of economische reden voor handen.
Hoe komt het dan dat mijn zoontje zich toch gaat afvragen – op grond van het nieuws – waarom het altijd moslims zijn? Gelukkig waren er meteen al tegengeluiden. Gisteravond al liet het NOS-journaal het Contactorgaan Moslims en Overheid aan het woord dat zijn afkeuring liet blijken en opriep niet langer ‘weg te kijken’ maar actie te ondernemen. Ook waarschuwden velen via Twitter voor de valkuil om niet meteen de gehele islam te veroordelen maar alleen deze terroristische acties. Daaruit blijkt dat we als volk hebben geleerd van 9/11. Toch lijken de tegenovergestelde meningen ook hardnekkig.
In de nasleep van Parijs ben ik ten eerste benieuwd naar hoe moslims wereldwijd hierop gaan reageren. Tijdens de bloedige opkomst van IS besloten veel moslims IS vooral te negeren omdat IS ‘toch niet hun islam’ voorstond. Maar na Parijs kan ik me voorstellen dat je als moslim toch in actie wilt komen als je geloof zo wordt gegijzeld door terroristen. De vraag is wel wat dan werkt. Afkeuren en protesteren is een goede eerste stap, maar hoe gaan zij tegenover de schokkende Parijse beelden een ander, krachtig beeld neerzetten van die andere islam?
Het tweede dat ik mij afvraag bij het mediacircus rond Parijs, is hoe media zich gaan opstellen ten opzichte van de islam, welke beeld gaan zij verspreiden? In hoeverre zullen zij in al het nieuwsgeweld oog houden of krijgen voor de nodige nuance, achtergrondinformatie, context en diversiteit aan meningen?
Ik bedoel niet dat media een opvoedkundige taak op zich moeten nemen, bijvoorbeeld om polarisatie en extremistische groeperingen niet verder in de kaart te spelen. Media behoren onafhankelijk te zijn en zeker geen dominees te worden. Maar media kunnen zich ook niet verschuilen achter de uitspraak dat zij ‘slechts the messenger’ zijn, doorgeefluik van het nieuws.
Persvrijheid betekent niet alleen alles mogen zeggen en schrijven wat je vindt, het betekent immers ook de vrijheid en ruimte nemen om de werkelijkheid in al zijn facetten en veelkleurigheid te presenteren en daarin niets achter te houden wat van belang kan zijn voor de samenleving.
