Wij (als onderzoekers en organisatie) kijken terug op een boeiende congresdag. Naast interessante sprekers/workshopgevers en het enthousiasme van de bezoekers (o.a. partners van het project Every Picture, studenten van de Minor EMD en professionals), maakte ook de dynamische locatie (Bibliotheek De Tweede Verdieping, Nieuwegein) het tot een geslaagde dag. Hieronder staat een samenvatting van de presentaties.
Introductie door Piet Bakker (lector crossmediale kwaliteitsjournalistiek)
Piet Bakker opent de dag met een inkijk in de ontwikkelingen van infographics met een focus op de journalistiek.
[slideshare id=25952972&doc=eptaspiet-130906055803-]
State of the art van informatievisualisatie
Frederik Ruys (Information designer Vizualism) volgt met een presentatie over de state of the art van informatievisualisatie. Volgens Frederik bestaat het woord infographic over een jaar of vijf helemaal niet meer (zie ook het verslag van congresbezoeker Esther Honders). Daarentegen zal het integreren van visualisaties in bijvoorbeeld journalistieke uitingen, gaandeweg steeds belangrijker worden.
Ook vindt Frederik dat het maken van informatievisualisaties een organisch proces is. “Blijf altijd kritisch. Blijf niet hangen in het orgasme van wat ziet het er goed uit. Vraag jezelf altijd af snap ik het ook?” Hij benadrukt het belang van de leesbaarheid van een infographic. “Een visualisatie is pas goed als iedereen het snapt. Anders niet” (zie ook het verslag van congresbezoeker Winny de Jong). Volgens Frederik heeft een visualisatie functies nodig die de gebruiker een handje op weg helpen, bijvoorbeeld duidelijke labels. “Je kunt een visualisatie niet presenteren en denken doe zelf maar wat.”
Vragen als Wie, Wat, Wanneer en Hoe blijven belangrijk om tot een juiste visualisatie te komen. “Misschien is dat voor de meeste ontwerpers niet zo interessant, maar ik vind het zelf altijd heel fijn om dat te bespreken met opdrachtgevers. Hoe kies je wat en waarom? Dat is een belangrijke vraag.” Volgens Frederik hoort bij elke vraag een ander visualisatietype. “De structuur van de data bepaalt al voor een groot deel hoe je visualisatie eruit komt te zien. Belangrijk is om eerst te kijken waar het verhaal naartoe gaat.”
Visual storytelling
Gerard Smit (Onderzoeker Hogeschool Utrecht, verbonden aan het Every Picture project) sluit hier met zijn presentatie over visual storytelling goed op aan en stipt tevens het belang aan van een duidelijk doel. Hij onderscheidt verschillende doelen: informeren, instrueren, inzicht geven, overtuigen en vermaken. “Het één is niet beter dan het andere, het gaat er om dat je het juiste doet om je specifieke doel te bereiken.”
[slideshare id=25953006&doc=eptasgerard-130906055933-]
Voor het maken van een functionele informatievisualisatie met een duidelijk verhaal is het van belang om een aantal stappen te doorlopen. Bepaal eerst je onderwerp en het soort gegevens. Vraag jezelf dan af wat je wilt vertellen, waarom, en hoe? En kies een structuur die daarbij past. Vergeet ook niet na te denken over wie het verhaal eigenlijk vertelt: de maker of de gebruiker?
Als je een verhaal wilt vertellen moet je niet alleen bovenstaande vragen beantwoorden, maar moet het antwoord op die vragen ook goed op elkaar zijn afgestemd. Dat is het lastige en het aardige van visualisaties maken.
Interdisciplinair samenwerking
Yael de Haan (Onderzoeker Hogeschool Utrecht, tevens verbonden aan het Every Picture project) sluit met haar presentatie over interdisciplinaire samenwerking het plenaire gedeelte van het congres af. Zij stelt de vraag hoe het maakproces van informatievisualisaties verbeterd kan worden. Zij baseert haar antwoord op de verscheidene case studies die zijn uitgevoerd voor het Every Picture onderzoeksproject.
[slideshare id=25953014&doc=eptasyael-130906060011-]
Volgens Yael zijn er knelpunten in het maakproces te ontdekken op drie verschillende niveaus: op individueel niveau (skills), op groepsniveau (mindset) en op organisatieniveau (organisatiestructuur).
Veel organisaties zoeken tegenwoordig naar duizendpoten, mensen die zowel een journalistieke achtergrond hebben, maar ook kennis hebben van programmeren en ontwerpen. Deze mensen zijn echter schaars. Het is van belang om je als organisatie hier niet blind op te staren, maar te zoeken naar de juiste skills die benodigd zijn voor het te maken product.
Het grootste knelpunt is volgens Yael de hiërarchie die binnen veel organisaties leeft. “Zoals Frederik Ruys ook al zei, is het maakproces van informatievisualisaties een cyclisch proces. Maar in de praktijk zie je vaak dat de tekstschrijvers bepalen wat het doel is, vormgevers komen pas in de laatste fase van het proces naar voren.”
Volgens Yael is het belangrijk dat vormgevers eerder bij het proces worden betrokken, maar dat vergt wellicht een andere vorm van samenwerking en betrokkenheid van het management, op organisatieniveau dus. Daarmee wordt duidelijk dat de drie knelpunten erg met elkaar samenhangen. “Het is van belang om als organisatie eerst te kijken naar de structuur van het maakproces. Welke mogelijkheden zijn er? Waar in het proces kun je het visualiseren integreren.”
Klik hier voor een verslag van de workshoprondes.
