De jury van de Infographics Jaarprijs 2012 heeft besloten twee inzendingen ex aequo tot winnaar uit te roepen:
Nederland van Boven en het Informatiesysteem Rotterdam Centraal
Beide op hun heel eigen manier vertegenwoordigen deze twee projecten de vernieuwing van het vak en de steeds bredere toepassing van infographics.
De prijs werd donderdag 8 november uitgereikt bij een bescheiden bijeenkomst in Nieuwspoort, Den Haag, waar twee korte promotiefilmpjes werden getoond die over de winnaars waren gemaakt door Schwandt Infographics, het bureau van Karin Schwandt, bestuurslid van de BNO. De geestige filmpjes zijn bedoeld om het vak van infographicmaker onder bredere aandacht te brengen.
De jury bestond dit jaar uit Lize Alink (NVJ), voorzitter Eva Klose (Koeweiden Postma), Remy Jon Ming (Financieele Dagblad) en Carel Kuitenbrouwer (Journalismlab Hogeschool Utrecht). De laatste was verantwoordelijk voor het juryrapport. Op die tekst is onderstaand bericht gebaseerd.
Hoewel er dit jaar in aantal minder inzendingen voor de Infographics Jaarprijs waren, viel het gemiddelde niveau de jury niet tegen. De visuele presentatie van informatie is zeer populair en steeds meer grafisch ontwerpers wagen zich op het terrein. Een terrein dat nog behoorlijk braak ligt en waar het nog moeilijk is goed de weg te vinden. Veel infographics die de jury zag, waren op het eerste gezicht aantrekkelijk, inventief of verrassend. Bij nadere beschouwing bleek op veel producties toch wel wat af te dingen. Soms lag dat aan detaillering en afwerking, soms meer aan een gebrek aan overzicht en focus op het precieze doel van de graphic. Een goede infographic moet immers op meerdere niveaus goed zijn: hij moet niet alleen smakelijk zijn om te zien, maar ook correct. En niet alleen compleet zijn, maar ook duidelijk maken wat het belangrijkste gegeven van de productie is. Sommige inzendingen voldeden wel aan deze criteria, maar voegden weinig toe aan de ontwikkeling van het vak. Dat hoeft op zich geen bezwaar te zijn, voor een prijs is zoiets wel een toegevoegde waarde.
Het was die mix van kwaliteiten waarnaar de jury op zoek was: adequaat in zijn informatiebehandeling, aantrekkelijk voor de doelgroep en vernieuwend in zijn aanpak.
Er warden gelukkig meerdere inzendingen die aan deze criteria voldeden. En die inzendingen kwamen ook uit verschillende hoeken, zoals uit de nominaties blijkt. Het vergelijken van deze appels en peren —of zoals iemand het noemde— januari en blauw, was voor de jury geen eenvoudige zaak. De oplossing van dit dilemma lag voor de jury in het trachten producties vooral op hun eigen kader van ambities en merites af te rekenen. Een nieuwsbericht in visuele vorm kent vanzelfsprekend een ander kader dan een televisieserie.
Mede vanwege de genoemde uiteenlopendheid van inzendingen heeft de jury besloten de Infographics Jaarprijs 2012 ex aequo toe te kennen aan twee inzendingen:
Nederland van Boven en het Informatiesysteem Rotterdam Centraal
Beide op hun heel eigen manier vertegenwoordigen deze twee projecten de vernieuwing van het vak en de steeds bredere toepassing van infographics. Ze tonen beide —en samen— aan dat infographics een weids terrein is, waarmee televisiekijkers, krantenlezers, consumenten, stadsbewoners en reizigers op adequate en indringende wijze kunnen worden geïnformeerd over relevante zaken in hun directe en verdere omgeving, in hun eigen leefwereld en die van anderen. En dat is een schone taak.
Nederland van Boven
De jury prijst de durf en avontuurlijkheid van de VPRO bij het grote project Nederland van Boven. Deze serie wijst de weg naar een vorm van televisie die meer is dan dramatisch bewegend beeld of pratende hoofden. Frédérik Ruys maakte van de animaties in de uitzendingen een audiovisuele belevenis. Daarnaast zijn op de bijbehorende website zeer interssante experimenten gedaan met interactiviteit.
De subsite van de VPRO, gewijd aan Nederland van Boven
Informatiesysteem Rotterdam Centraal
Met dit visuele systeem van informatie en bewegwijzering laat de Gemeente Rotterdam zien de informatiebehoefte van zijn burgers ernstig te nemen. Zij verdient daar lof voor. Want hoe logisch het ook moge lijken dat openbare bestuurders en bouwers zoiets doen, veel vaker zien we stedelijke projecten mank gaan aan communicatie met hen voor wie die projecten bedoeld zijn, burgers en reizigers.
Waarbij de animaties van Nederland van Boven de esthetiek hier en daar de overhand krijgt boven het informatiegehalte, zo is hier het omgekeerde het geval, zo viel in de jurydiscussie te beluisteren.
Wat zeker niet weg kon nemen dat de jury bewondering heeft voor zowel de consistentie en trefzekerheid als inventiviteit en innovativiteit van de beide projecten.
De prijs wordt uitgereikt op 8 november as. in Nieuwspoort na de Najaarsvergadering van de NVJ (Nederlandse Vereniging van Journalisten). De prijs is een gezamenlijk initiatief BNO (Beroepsvereniging Nederlandse Ontwerpers) en NVJ. De jury bestond dit jaar uit Lize Alink van de NVJ, voorzitter Eva Klose van ontwerbureau Koeweiden Postma, Remy Jon Ming van het Financieele Dagblad en ondergetekende, ook verantwoordelijk voor het juryrapport.
De volgende vier producties werden door de jury genomineerd:
- De tekening van het Anne Frank Huis door Chantal van Wessel en Frédérik Ruys in de jubileumkrant Anne Frank Museum
Historische Reconstructie Anne Frank Huis
Ontwerpers: Chantal van Wessel en Frédérik Ruys
Opdrachtgever: Anne Frank Stichting
Zeventig jaar nadat het achterhuis van Prinsengracht 263 als onderduik door familie Frank in gebruik werd genomen, verscheen deze gedetailleerde historische reconstructietekening. Frédérik Ruys en Chantal van Wessel werkten er twee jaar aan, voordat de tekening kon worden afgedrukt in onder andere een jubileumkrant van de Anne Frank Stichting en Het Parool. Ook is er een poster van te koop in het Anne Frank Museum.
De jury waardeerde in de inzending niet zozeer de vernieuwing van het vak als wel de ambachtelijke kwaliteit en nauwkeurigheid. Bij nadere beschouwing blijkt hier toch sprake van innovatie. De gedrukte versies van de opengewerkte tekening zijn gemaakt op basis van een geheel in 3D opgebouwde computertekening. Alle kamers en ruimten kunnen daardoor in elk perspectief worden weergegeven, wat mogelijkheden biedt voor het uitlichten van aspecten van het verhaal van Anne Frank. Iets dat de statische tekening door zijn grote detaillering uit zichzelf niet doet.
- Twee alternatieven voor het afbeelden van de beroemde boekenkast die de toegang tot het Achterhuis verborg. Rechts werd de uiteindelijke keuze. Ook de inhoud van de kast is te zien.
Op zijn eigen site vertelt Ruys over het maken van de tekening
De Dam als vrijplaats
Ontwerper: Boudewijn van Diepen
Opdrachtgevers: Partizan Publik en Natinaal Comité 4 en 5 mei
- Volgens Het Parool houdt Big Brother ons op de Dam, het plein dat symbool staat voor vrijheid, goed in de gaten.
Ter gelegenheid van Dodenherdenking en Bevrijdingsdag 2012 tekende Boudewijn van Diepen een plattegrond van het gebied rond de Amsterdamse Dam waarop te zien is hoe met 79 camera’s vrijwel alle bewegingen op het Damplein, het Damrak en het Beursplein gezien kunnen worden. Boudewijn maakte de tekening toen hij stage liep bij Partizan Publik. Die organisatie zegt over zichzelf dat zij sociale aandelen uitgeeft. De infographic gemaakt met medewerking van Bureau Onderzoek en Statistiek en het Nationaal Comité 4 en 5 mei en werd gepubliceerd door Het Parool. In al zijn eenvoud is de graphic een krachtige bijdrage aan de discussie over veiligheid en privacy, toegespitst op dè plek die symbool staat voor vrijheid.
Bovadi.nl, de site van Boudewijn van Diepen over zijn productie
Nederland van Boven
Ontwerper: Frédérik Ruys
Opdrachtgever VPRO
Het succesvolle BBC-format Britain from Above werd in 2012 door de VPRO naar Nederland van Boven vertaald. In tien afleveringen werd met helicopterbeelden, interviews en bewegende datavisualisaties verbeeld en verteld hoe we in ons land omgaan met het het water, de lucht, het land en de natuur. De ingezonden visualisaties van de reis van een meeuw in Noord Holland en een containerschip in de Rijnmond zijn slechts het topje van de ijsberg van deze crossmediale en interactieve productie. Vanwege hun relatief lage dichtheid aan harde informatie zijn deze visualisaties misschien niet eens de sterktse onderdelen van Nederland van Boven. Wat de bijbehorende website te bieden heeft verdient zeker ook vermelding.
De jury prijst de durf en avontuurlijkheid van de VPRO bij dit project, dat de weg wijst naar een vorm van televisie die meer is dan dramatisch bewegend beeld of pratende hoofden. Frédérik Ruys maakte van de animaties een audiovisuele belevenis.
De subsite van de VPRO, gewijd aan Nederland van Boven
Informatiepunt Rotterdam Centraal
Ontwerper: Paul Janse, 2D3D
Opdrachtgever: Gemeente Rotterdam en RandstadRail
- Informatiepunt met wegwijzers bij Rotterdam Centraal: Helder en duidelijk.
In bewegwijzering is Nederland een gidsland. Maar ook wat betreft corporate identity lopen we niet achteraan. 2D3D combineerde deze twee gebieden door middel van informatieborden, handwijzers en gekleurde bouwhekken tot een consistent geheel. Opvallen doet het systeem waarschijnlijk goed in de visueel chaotische bouwput die het gebied rond Rotterdam Centraal is, subtiele esthetiek is hier ondergeschikt.
De jury was gecharmeerd van de oplossing om de informatieborden semi-dynamisch te maken met vogelvluchtperspectieven vanuit diverse zichthoeken en het aanbrengen van nieuwe folies als de situatie verandert. Ze vraagt zich af of dit met de huidige stand van de techniek niet nog beter zou kunnen met behulp van digitale schermen.
De Gemeente Rotterdam laat hier zien de informatiebehoefte van zijn burgers ernstig te nemen en verdient daar lof voor.
De projectbeschrijving op de site van 2D3D
- Het geel van de bewegwijzering van Rotterdam Centraal is misschien niet mooi maar wel effectief.
Tot slot enkele opmerkingen over de prijs en de inzendingen in het algemeen:
De inzendingen voor de Infographics Jaarprijs 2012 waren talrijk en divers. Minder talrijk dan vorig jaar, dat wel. Naar de oorzaak daarvan kunnen we alleen raden. Wel is bekend dat enkele inzenders de deadline lieten verstrijken. Jammer! We hopen dat de bekendheid van de prijs nog toeneemt en de inzendingen daarmee ook. Want hoe groter de competitie, des te beter de winnaar.
Opvallend veel inzendingen waren slecht verzorgd. Een half ingevuld formulier, een onduidelijk A4-kopietje van een broadsheet-pagina of een tabloid-spread, geen of weinig verklaring van de herkomst, context noch toepassing van de visualisatie. En zoals met veel ontwerpwerk: het is pas goed als je weet voor wie en waarvoor. Zonder dergelijke toelichting zijn veel visuele informatieproducten moeilijk te beoordelen. Voor infographics geldt dat in verhevigde mate. Moeten we hopen dat dit komt doordat de makers in de drukke praktijk weinig tijd over hebben om hun werk serieus te verantwoorden of te promoten?
Het kan aan de werving voor de wedstrijd zelf liggen of aan de reglementen, maar onduidelijk is vaak of slechts één product wordt ingestuurd of een campagne of meervoudige productie, zoals in het geval van Nederland van Boven en de informatiepanelen rond Station Rotterdam Centraal. Werd de jury geacht één uiting te beoordelen of een serie? Is het visuele gedeelte alléén de inzending of de hele krantenpagina waarvan het dragende beeld een infographic is, die door een bijschrift wordt begeleid?
De selectie van de nominaties vond plaats zestien dagen voor de prijsuitreiking zelf. Mij lijkt dat nogal kort voor de genomineerden om van hun nominatie te genieten en die aan hun omgeving te communiceren.
