De vernieuwingen en bijbehorende dilemma’s van NRC op een rij
NRC pakt het groots aan: de presentatie van haar nieuwe plannen in de vorm van een keynote. Het indrukwekkende Theater Amsterdam is ervoor afgehuurd en zit met een kleine 400 man (adverteerders, lezers, mediawatchers en de eigen NRC-medewerkers) goed vol. De hashtag #nrcvernieuwt heeft – met zoveel mediamensen in de zaal – alle potentie om trending topic te worden. Is er dan eindelijk een Nederlandse krant die het aandurft om het roer echt om te gooien? Zo’n Apple-achtige entourage schept – eerlijk is eerlijk – nogal wat verwachtingen. Maar NRC speelt wederom op safe met een nieuwe slogan, nieuwe katernen voor Next en een nieuwe site met een metered paywall.
Hieronder de drie vernieuwingen van NRC op een rij.
#nrcvernieuwt1: een nieuwe slogan
De keynote is vormgegeven in de vorm van een interview tussen Peter Vandermeersch en NRC-columnist Wilfried de Jong. De hoofdredacteur uit in eerste instantie zijn zorgen: er is anno 2015 meer informatie, maar minder journalistiek. De verhouding tussen voorlichters en journalisten is in zijn ogen totaal scheef gegroeid en Twitter is vooral een meningencircus. Het is een aanloop naar de nieuwe pay-off die wordt gepresenteerd. Die slogan luidt: ‘Waar is jouw mening op gebaseerd?’. Meningen zijn prima, maar dan het liefst wel gefundeerd. Daar is uiteraard een rol voor NRC weggelegd. Vandermeersch laat weten dat de nieuwe slogan het resultaat is van een uitgebreide brainstorm met de redactie. Hiervoor werden zelfs de documenten uit 1970 erbij bijgehaald: het moment van de fusie tussen het Algemeen Handelsblad en NRC. De krant werd destijds gemaakt voor de lezer die bereid was om na te denken. En de redactie kon niet anders dan concluderen dat eigenlijk nog steeds het geval is. Een nieuwe slogan dus, maar in de kern blijft de boodschap – en dus NRC – hetzelfde.
#nrcvernieuwt2: nieuwe katernen voor Next
NRC Next wordt – op verzoek van vele lezers – completer en relevanter. Het eerste katern praat je bij over alle ontwikkelingen in Nederland en in de rest van de wereld. Het tweede katern, genaamd ‘2’, heeft inspiratie gevonden bij The Guardian, maar toont eveneens overeenkomsten met de tweede bijlage (‘V’) van de Volkskrant. Daarin staan eveneens thema’s als cultuur, lifestyle, eten en techniek centraal. Op de vraag van Wilfried de Jong of NRC met een meer complete krant in de ochtend de strijd aan gaat met de Volkskrant, antwoordt Vandermeersch diplomatiek dat ze met iedere krant de concurrentie aangaan. Een vernieuwde Next dus, die in feite steeds meer gaat lijken op de al bestaande (ochtend)kranten.
#nrcvernieuwt3: een metered paywall en in de toekomst misschien een unieke homepage
En last, maar zeker niet least, zo wordt ons verzekerd, toont Peter Vandermeersch ons de vernieuwing van NRC.nl. De site – die op 12 oktober live gaat – krijgt een metered paywall en een nieuw uiterlijk. Hoeveel artikelen je gratis mag lezen voordat je een (digitaal) abonnement af moet sluiten, staat nog niet vast. De hoofdredacteur heeft het over 6, 7 of 8 artikelen, maar daar gaat in eerste instantie mee geëxperimenteerd worden. Ook het bedrag van het abonnement staat nog niet vast. Zo’n twaalf of dertien euro wordt genoemd. Alexander Klöpping – wie anders? – verschijnt op dit moment ten tonele om zijn mening te geven over het vernieuwde nrc.nl: ‘Er zit lucht in, het ademt’. Klöpping verontschuldigt zich vervolgens voor zijn woorden (‘het lijkt wel een reclamepraatje zo’), maar hij vindt het echt ‘heel mooi’. Klöpping is daarnaast vooral enthousiast over de nieuwe technologie die achter de site schuilt gaat. Het is de bedoeling dat de site zich gaat aanpassen aan het leesgedrag van de bezoeker. Lees je veel over sport, dan komen die artikelen automatisch bovenaan te staan. Terwijl dat riekt naar daadwerkelijke – technologische – vernieuwing, is de hoofdredacteur juist op dat vlak terughoudend: ‘de redactie blijft voorlopig wel de baas wat betreft het selecteren en plaatsen van verhalen’. De techniek is in huis, maar de redactie kan nog niet helemaal wennen aan het idee dat we terecht zijn gekomen in een tijd waarin de lezer zelf bepaalt wat belangrijk nieuws is.
#NRCvernieuwt Hoera voor de nieuwe NRC! pic.twitter.com/yDHdiQeJUi
— Fokke & Sukke (@fokkesukke) October 7, 2015
Dit zijn de vier belangrijkste dilemma’s die zichtbaar werden tijdens de NRC keynote:
#dilemma1: de terugkerende spagaat
NRC heeft last van de terugkerende spagaat van het in willen zetten op digitaal (nu wordt online echt belangrijk!) en het tegelijkertijd blijven benadrukken dat de papieren variant echt nog wel even meegaat (ook al waren de laatste NOM-cijfers geen reden tot vreugde). Volgens Vandermeersch is het platform waarop gepubliceerd wordt niet zozeer van belang, NRC is actief op meerdere podia. Maar onduidelijk blijft wat er na deze keynote intern gaat veranderen op de redactie om die spagaat te tackelen. Zo liet Freek Staps (chef van NRC Q en inmiddels ook managing editor) in juni van dit jaar nog weten dat de al eerder ingezette online first werkwijze nog regelmatig ter discussie stond: “Als we een scoop hebben, is de reflex van redacteuren om die voor de krant te bewaren. Ondanks dat de regel inmiddels is dat die eerst online gaat.” De redactie blijft even groot, dat is alles wat we over de interne organisatie krijgen te horen. Maar hoe krijgt online nou echt alle (redactionele) aandacht die het platform verdient?
#dilemma2: de krantenman
We zijn getuige van een hoofdredacteur die opbloeit wanneer hij het heeft over ‘het ritme van de krant’ en het liefste oreert over indrukwekkende voorpagina’s. Vandermeersch benadrukt zelf tussen de regels door nog even dat hij al sinds 1999 werkzaam is in de functie van hoofdredacteur. Het kan dan toch ook geen toeval zijn dat deze presentatie begint met de vernieuwing van de krant en eindigt met online. We zien een hoofdredacteur die zich toch vooral zorgen lijkt te maken over het voortbestaan van de krant en Twitter typeert als een meningencircus. Waar waren op deze middag de echte digitale vernieuwers van NRC zoals Freek Staps en Ward Wijndelts?
#dilemma3: technologische en economische innovatie
De presentatie van NRC toont overeenkomsten met het uitgelekte innovatierapport van The New York Times van vorig jaar (2014). Hierin werd gesteld dat het dan slecht mag gaan met de (oplage en verdiensten van de) krant, maar dat zou in ieder geval niet liggen aan hun uitmuntende kwaliteitsjournalistiek. Oplossingen worden gezocht in economische en technologische ontwikkelingen, maar de werkwijze van journalisten staat niet ter discussie. De vernieuwing wordt bij NRC eveneens gezocht in vormgeving, in techniek, in een nieuw katern. Nieuwsorganisaties weigeren daarmee te geloven dat hun (objectieve en afstandelijke) journalistieke aanpak en werkwijze wellicht ook een onderdeel van het probleem zou kunnen zijn.
#dilemma4: wat doen we met nieuwe merken?
Opvallend is dat er tijdens deze keynote met geen woord wordt gerept over de nieuwste merken uit de eigen NRC-koker. Initiatieven die je bij uitstek onder #nrcvernieuwt zou kunnen scharen. Ik noem een NRC Q. Ik noem het vorige week gelanceerde Mindshakes. Redacties die wel bezig zijn met journalistiek inhoudelijke vernieuwing, waar ze het wel aandurven om de traditionele werkwijze in twijfel te trekken. Waarom horen we daar niks over? Zou niet iedereen binnen NRC even content zijn met deze nieuwe merken?
Concluderend vertoont de keynote van NRC overeenkomsten met de manier waarop vernieuwing binnen veel traditionele mediabedrijven plaatsvindt: we vinden online belangrijk, maar ons hart ligt stiekem nog bij de krant. NRC gaat vernieuwen, maar alles op zijn tijd. Van echte ontwrichtende producten of diensten is geen sprake. Of zoals Joris Belger dit treffend samenvatte op twitter: ‘Dus deze keynote is er om aan te kondigen dat de NRC website van stroken naar blokken gaat’.
Dus deze keynote van #nrcvernieuwt is er om aan te kondigen dat de website van NRC van stroken naar blokken gaat.
— Joris Belgers (@JorisWasHier) October 7, 2015
