Wetenschappelijk onderzoek naar de journalistiek is de afgelopen twee decennia enorm gegroeid. In wetenschappelijke tijdschriften zoals Journalism, Journalism Studies, Digital Journalism en en Journalism Practice worden vooraanstaande onderzoeken gepubliceerd naar de rol en functie van de journalistiek in de samenleving. Maar een debat over onderzoeksmethoden wordt nog amper gevoerd.
Vijf fasen van onderzoek naar de journalistiek
Verschillende academici onderscheiden 5 fasen in onderzoek naar de journalistiek (Wahl-Jorgenson & Hanitzch, 2009: Carlson, 2018). Weber en Marx onderzochten al in de 19eeeuw de rollen van de journalistiek, waarin ze voornamelijk een normatief standpunt aannamen. Vanaf het begin van de 20eeeuw zien we meer empirisch onderzoek naar de impact van de journalistiek. In de jaren 70 verschuift de nadruk naar vraagstukken rondom de professionalisering van de professie. De vierde fase kenmerkt zich met meer vergelijkend onderzoek op internationale schaal. De huidige fase draait om de rol en invloed van digitalisering op de journalistiek. Onderzoeken richten zich op de productie(bv. hoe werken journalisten in een crossmediale redactie), de inhoud(bv. welke type bronnen worden gebruikt in live blogs), en de consumptie(bv. op welke manier wordt nieuws online geconsumeerd). Er worden veelal dezelfde onderzoeksmethoden gebruikt om deze vraagstukken te onderzoeken. Productievraagstukken worden dikwijls met interviews en observaties onderzocht, de inhoud van de journalistiek met inhoudsanalyses en consumptie-onderzoek met surveys en focusgroepen.
Vernieuwende onderzoeksmethoden
Maar een journalistieke praktijk die in snel tempo verandert en permanent voor nieuwe uitdagingen staat, vraagt ook om een nieuwe blik op hoe de journalistiek te onderzoeken. Samen met Sophie Lecheler (Universiteit van Wenen) en Sanne Kruikemeier (UvA) pleit ik voor vernieuwende onderzoeksmethoden binnen het domein van journalism studies. Voor het vakblad Journalism Studieshebben we een special issue samengesteld met verschillende onderzoeksartikelen die ingaan op vernieuwende onderzoeksmethoden in het onderzoeksdomein journalism studies. Zo hebben Hölsgens, de Wildt en Witschge creatieve, artistieke onderzoeksmethoden gebruikt om veranderingen in de journalistieke professie te begrijpen. Volgens de auteurs biedt deze methoden meer inzicht in de complexiteit van de veranderende professie. Otto en Glogger hebben een kwantitatieve aanpak waarin ze experimenten hebben gedaan omdat ze stellen dat dit beter inzicht geeft in de journalistieke praktijk op individueel niveau. Groot Kormelink zoomt juist in op veranderende nieuwsconsumptie en adviseert nieuwe interviewmethoden, terwijl Vermeer en Trilling de Markov Chains gebruiken. Een wiskundig systeem waarin de auteurs stellen dat je het kunt gebruiken om nieuwsconsumptiepatronen te begrijpen.
Verschillende onderzoeksperspectieven
In de inleiding van deze special issue benadrukken we de noodzaak voor meer samenwerking tussen onderzoekers uit verschillende domeinen met verschillende onderzoekstradities. We zien een vergelijkbaar debat in de journalistieke praktijk, waarin er wordt gesteld dat niet elke journalist nieuwe technieken etc. kan aanleren maar dat het beter is om met verschillende disciplines te werken. We zien specifiek mogelijkheden voor samenwerking tussen onderzoekers journalism studies met drie verschillende domeinen:
- Onderzoekers zouden veel kunnen leren door samen te werken met onderzoekers uit de kunst en ICT-domein. Twee ogenschijnlijke compleet verschillende disciplines, maar die voor de journalistiek in digitale transitie heel interessant kunnen zijn. Terwijl ICT-wetenschappers onderzoek doen naar nieuwe technologieën in de journalistiek, bieden arts-basedmethoden meer reflectieve onderzoeksmethoden om de implementatie van technologie te onderzoeken.
- Samenwerking met psychologen. Steeds meer vraagstukken in de journalistiek richten zich op veranderende consumptiepatronen. Een gebruikersperspectief vraagt meer inzicht in psychologische individuele kenmerken, attituden en gedraging.
- Tot slot, samenwerking met datawetenschappers. Het analyseren van big data kan de journalistiek helpen om veel vraagstukken te analyseren. Het helpt om consumptiepatronen beter te begrijpen, het biedt mogelijkheden om grote hoeveelheden media-inhoud te analyseren en het kan uitkomsten bieden bij media-effect studies.
Sophie Lecheler, Yael de Haan & Sanne Kruikemeier (2020) Introduction to the Special Issue: Meeting the Digital Demand through a Multi-Perspective Methodological Approach, Journalism Studies, 21:7, 857-862, DOI: 10.1080/1461670X.2020.1752290
