Veel nieuwsberichten die online verschijnen zijn verstrengeld in een web van media die naar elkaar verwijzen. Nieuwsberichten over ongelukken en catastrofes hebben vaak alleen social-mediaberichten als bron. Internationaal nieuws wordt vrijwel letterlijk vertaald, of er wordt verwezen naar een internationale krant als bron van het bericht. Sommige nieuwssites ‘vertalen’ berichten ook voor hun eigen doelgroep. Dit laatste is bijvoorbeeld het geval bij LINDAnieuws.nl.
Op 27 januari publiceert LINDAnieuws een bericht over de ophef die op social media is ontstaan over een ongesluierde Michelle Obama in Saoedi-Arabië.
Onderaan geeft de auteur netjes aan De Telegraaf als bron te hebben gebruikt voor dit artikel. De link volgend komen we bij dit nieuwsberichtje:
De Telegraaf noemt The Washington Post als bron, linkt naar een tweet en er staat een YouTube-filmpje onder het bericht. Om het plat samen te vatten: LINDAnieuws steelt een artikel dat door De Telegraaf is gestolen van The Washington Post. Een typisch geval van flat earth news. Zowel LINDAnieuws als De Telegraaf voegen geen eigen content toe en geven geen context of duiding aan het bericht. De genoemde tweet is ook door The Washington Post geciteerd.
Laten we verder kijken naar het artikel van The Washington Post, dat te lang is om hier in zijn geheel te plakken. Bovenaan het artikel staat een video die van PostTV lijkt te zijn, maar het blijkt precies hetzelfde materiaal te zijn als het YouTube-filmpje van De Telegraaf (dat online is gezet door een Arabische nieuwszender). In het bericht zelf zitten zes bronnen, waarvan één persbureau (het AP). De rest van de bronnen zijn andere media: Twitter, CNN, een blogger, en twee Arabische nieuwsmedia.
Hoewel The Washington Post zich net als De Telegraaf en LINDAnieuws, voornamelijk verantwoordt met mediabronnen, worden er wel meer bronnen aangehaald. Het artikel op de website van The Washington Post vertelt met behulp van verschillende mediabronnen en het AP een eigen verhaal. De Telegraaf en LINDAnieuws hebben het verhaal gekopieerd en aangepast aan hun eigen doelgroep.
Het selecteren, ordenen en bewerken van content die door iemand anders eerder online is gezet, heet curatie. De term (nieuws)curatie wordt vaak verward met (nieuws)aggregatie. Onlangs verscheen er op dit blog een serie over nieuwsaggregatiewebsites. Het verschil tussen beide termen ligt in de rol van de mens. Bij curatie is er altijd sprake van een zekere mate van menselijk handelen en redactionele keuzes. Aggregatie, daarentegen, is het geautomatiseerd kopiëren en distribueren van berichten die op andere websites zijn gepubliceerd, met een link naar de originele bron. Dit gebeurt doormiddel van een zogenaamde scrapper robot die het nieuws in een beknopte feed aanlevert. De feeds worden vaak gepubliceerd op verzamelwebsites, of direct doorgestuurd naar twitteraccounts.
De schrijver van een gecureerd artikel maakt uitsluitend gebruik van mediabronnen. Natuurlijk is niet alles dat op het internet te vinden is een mediabron. Dan is het einde zoek. Een mediabron is een bron die zich in de publieke sfeer bevindt – dus social media, websites van kranten en nieuwszenders, of blogs. Een PDF van een onderzoek dat op de website van de gemeente staat is geen mediabron, maar een tweet van een ambtenaar met een link naar dit onderzoek wel.
The Washington Post heeft één bron heeft gebruikt die geen mediabron is: AP. Dit persbureau is een ‘gewone’ bron voor journalisten, en persbureaus zijn al sinds de negentiende eeuw onderdeel van het nieuws (Van Leuven et. al., 2014). The Washington Post heeft dit artikel dus niet volledig gecureerd. Er is alleen spraken van curatie wanneer de schrijver zich uitsluitend baseert op mediabronnen. In het geval van The Washington Post spreken we van hybride verslaggeving – de schrijver maakt gebruik van zowel traditionele journalistieke bronnen als mediabronnen.
Hoewel curatie in de journalistiek een vrij recent fenomeen is dat de kop opstak met de komst van Web 2.0 en social media, zijn er al verschillende vormen te onderscheiden. Naast het bovengenoemde vertalen (zowel taal als doelgroep) en de hybride verslaggeving van The Washington Post, hebben we in Nederland ook user generate curatie op Dumpert.nl waar gebruikers filmpjes uploaden die vervolgens op de site te zien zijn. BuzzFeed heeft het verzamelen en selecteren van foto’s in lijstjes groot gemaakt. Maar de Huffington Post voert toch wel de internationale lijst met succesvolle curatiesites aan. In Nederland is LINDAnieuws, met een bezoekersaantal van 3.5 miljoen per maand, de koningin der curatie – een mooi doorgeefluik voor de Telegraaf.
Door Renée van der Nat en Kay den Teuling
Leuven, S. Deprez, A. & Raeumaeckers, K. (2014) Towards more balances news access? A study on the impact of cost-cutting and Web 2.0 on the mediated public sphere. Journalism 15(7) 850-867
