De mens als great communicator lijkt in cyberspace definitief te zijn verslagen door de machine: 51 procent van al het webverkeer wordt heden ten dage door computerrobots gegenereerd, zo meldde het journalistieke vakblad Villamedia in het maartnummer.
Scrapers
Het relatief goede nieuws is dat een deel van alle geautomatiseerde posts (20 procent) nog steeds goedaardig is. De overige 31 procent is afkomstig van spammachines, spionagesoftware en scrapers. Deze laatste stelen her en der (journalistieke) content om hiermee elders advertenties te kunnen verkopen.
Bericht 154 maal versleept
Waarom ik deze week ineens aan dit berichtje moest denken? Omdat het waarschijnlijk deze scrapers zijn geweest die een bericht van mijn hand op de website van Binnenlands Bestuur binnen een aantal uren naar tenminste 154 andere plekken op het net hadden versleept. Althans, het was op evenzoveel sites waar mijn kop “Niet uitgezette illegale vogelvrij in buurgemeenten” letterlijk opdook, volgens Google.
Ontbrekende n als bewijs
Smoking gun in deze was de ontbrekende n achter illegale(n), afwezig omdat ik bij een laatste eindredactie het opvolgende woord vreemdeling had weggehaald zonder daarna de benodigde n toe te voegen. Robots kunnen het internet afschuimen, taalfoutjes zien ze daarbij blijkbaar al te makkelijk over het hoofd. Betalen voor het doorplaatsen doen ze natuurlijk al helemaal niet.
Totaal 5.760 aggregaties
Vergeleken met het totale aantal aggregaties dat een tweede gerichte zoekactie op Google opleverde viel het aantal van 154 doorplaatsingen overigens in het niet: acht uur na plaatsing stond de teller op bijna 6000 hits. Hoeveel dubbeltellingen daar bij zaten gaf Google niet aan. Een handmatige quickscan doet vermoeden dat het om veelal authentieke vindplaatsen ging.
Journalistieke grondstof
Grootste ‘boosdoener’ in deze is het ANP, dat het bericht een uur na plaatsing oppikt en via het eigen net verspreidde. Boosdoener tussen aanhalingstekens: het bedrijf verwees keurig naar de bron en vatte het nieuws zoveel mogelijk in eigen woorden samen. Precies zoals je dat van een persbureau mag verwachten.
Ego gevleid
Dat betalende ANP-klanten als Trouw, Volkskrant, Nu.nl en andere kranten het bericht vervolgens overnemen behoort dan ook tot de normale verspreiding van het nieuws en vleit slechts mijn journalistieke ego. Elke nieuwe lezer is me even lief.
Ouderwets model functioneert
Dit temeer daar er tot hiertoe in de keten tenminste nog ‘waardevermeerdering’ plaatsvindt. Binnenlands Bestuur betaalt mijn honorarium. Het ANP verwerkt het bericht tot journalistieke grondstof voor de kranten en genereert daarmee aandacht voor Binnenlands Bestuur. De abonnees betalen het persbureau. Noem mij ouderwets, tot zover functioneert het verdienmodel nog naar behoren.
Gestapelde bronnen
Daarna raakt de aggregatie echter in een schier oncontroleerbare stroomversnelling: honderden – zo niet duizenden – sites plaatsen het nieuws vanuit de ANP-afnemers door. In het beste geval leidt dat tot de volgende stapeling van bronnen: achter de dateline staat (ANP); in het bericht staat Binnenlands Bestuur en aan het einde Bron: (Trouw). De gemiddelde lezer van sites als ‘mashnews’ zal er overheen lezen, maar het wordt er niet duidelijker op.
Bronvermelding als collaterale schade
In bovenstaande gevallen lijkt opnieuw een scraper aan het werk te zijn, die het bericht gewoon jat waar hij het vindt. Bronvermelding wordt als collaterale schade geaccepteerd. Maar het kan erger, zo leert de zoekopdracht waarbij de ANP-kop gecombineerd wordt met het uitsluiten van de woorden Binnenlands Bestuur. Deze levert 5.140 treffers. Kortom: zoveel websites vermelden het Binnenlands Bestuur-nieuws, zónder Binnenlands Bestuur ook maar te noemen.
Meer dan 5.000 (vijfduizend)
Ook binnen dit totaal van meer dan 5000 (vijfduizend) zal weer zijn doorgeplaatst, maar toch: de conclusie moet zijn dat er redacties zijn die de bron schrappen om zo het bericht als eigen nieuwsgaring te kunnen presenteren. Niks scrapers, hier zitten mensen van vlees en bloed moedwillig bronnen te verdoezelen, ter eer en meerdere glorie van hun eigen site.
Geef mij maar een amorele robot
Ik zou bijna blij worden van het idee dat zoekrobots de macht overnemen op het net. Liever een amorele machine die blind knipt en plakt dan een collega-journalist die andermans werk als eigen nieuws aanbiedt.
