Eenlingen, kleine teams en kleiner wordende teams. De lokale journalistiek, zoals die op donderdag 11 juni aanwezig was op de Dag van de Lokale Journalistiek, kenmerkt zich niet alleen door geografische kleinschaligheid. Eigenlijk is alles klein aan hyperlocals, behalve dan de dromen.
“Het is het mooiste vak ter wereld,” daar was iedereen het wel mee eens. Belangrijk, dat ook, want elk gemeente heeft waakhonden nodig en burgers hebben het recht te weten wat hun gemeenteraad uitspookt. In Nederland hebben we veel hyperlocals, websites die zich richten op één plaats, vaak gerund door een eenling of klein team. Maar, zo blijkt uit het onderzoek van Marco van Kerkhoven, de organisator van deze dag, veel hyperlocals verdwijnen ook weer snel. Hans Laroes, oud-NOS journalist, merkte terecht op dat hyperlocals kwetsbaar zijn. Niet alleen door het gebrek aan inkomsten en financiering, maar ook doordat deze websites afhankelijk zijn van een klein groepje journalisten. Als iemand besluit te stoppen of een weekje met vakantie gaat, is het nog maar de vraag of iemand anders opstaat om het stokje over te nemen.
Bloedserieuze gezichten op de dag van de hyperlokale journalistiek #DLJ15 #svj #Utrecht pic.twitter.com/W2q720DsO2
— bart brouwers (@brewbart) 11 juni 2015
Deze praktische problemen belichten de fundamentele vraag of het huidige aanbod aan hyperlocals in staat is om de lokale waakhond te zijn. Zeker nu de landelijk overheid steeds meer taken uitbesteed aan gemeenten, is het nog maar de vraag of de lokale journalistiek slagvaardig genoeg is om deze ter verantwoording te roepen. De panelleden van de ochtenddiscussie, Hans Laroes, Tanja van Bergen, Mike Ackermans en Bart Brouwers, zien dit probleem ook. Gemeenten zijn niet toegankelijk voor mensen die geen publicatieplatform hebben, aldus van Bergen. En volgens Laroes is het een hellend vlak: als de gemeente niet meer in de gaten gehouden wordt, zal de gemeente ook steeds meer zijn eigen gang gaan.
En hier wringt het. De wil is er en het talent ook, alleen lopen de hyperlocals in de praktijk aan tegen een tekort aan mensen om die gevraagde kwaliteit ook te leveren. Daarnaast generen de lokale nieuwssites voornamelijk bezoek met 112-nieuws en weggelopen huisdieren – politiek en economisch nieuws is niet sexy, en daarmee niet klikwaardig. Bart Brouwers laat op zijn eigen website e52.nl het 112-nieuws bewust liggen, er is teveel concurrentie en het voegt niets toe voor zijn publiek. Tegelijkertijd merkt hij op dat het voor journalisten makkelijker is geworden informatie te verzamelen, en tools om dit te publiceren liggen voorhanden; je kunt eigenlijk niets meer missen en dat maakt de taak van de journalist zwaarder. Veel hyperlocals gaan gebukt onder de druk van 24-uursnieuwsvoorziening.
Door een combinatie van deze druk en een tekort aan mensen, is het voor hyperlocals moeilijk om echt in de rol van waakhond te kruipen. De grote kracht van hyperlocals is dat ze een sterke binding hebben met de gemeenschap. De journalisten hebben een groot lokaal netwerk, waardoor veel nieuws naar hun toekomt. Alleen is er ook nieuws dat nooit naar buiten komt, tenzij een journalist er achter aan gaat, betoogt Mike Ackermans – bijvoorbeeld de criminele banden die de besturen van Limburg en Brabant hebben. Dat soort onderzoeksjournalistiek kost veel tijd en geld; en laten dat nu juist twee dingen zijn waar de lokale journalistiek gebrek aan heeft.
Nu over geld verdienen in de lokale journalistiek. Ik hou m'n oren open #DLJ15 #SVJ pic.twitter.com/v3FkYDzgTa
— Paula van Hout (@paulavanhout) 11 juni 2015
