Het gaat bergafwaarts met de journalistiek volgens Remko van Broekhoven. Op J•lab neemt hij stelling tegen de De journalist als lopende-bandarbeider. Hij schrijft, in navolging van Nick Davies (Flat Earth News) dat in: ”steeds commerciëler opererende nieuwsorganisaties journalisten steeds minder de tijd krijgen om de deur uit te gaan, onderzoek te doen en relaties aan te knopen met bronnen.”
Journalistiek gaat volgens Van Boekhoven van verzamelen naar bewerken en verwerken: “een fundamentele verandering van de journalistiek. En wel in de richting van een niet-journalistiek.” Hij reageerde op een stuk van mij op J•lab naar aanleiding van een vacature van RTL waar een content-verwerker werd gevraagd. Ik signaleerde de opkomst van dit soort beroepen, waarbij niet het verwekken maar het verwerken van content centraal staat.
Bergafwaarts
Volgens Van Broekhoven kan je het niet bij een waarneming laten. Wat vind je daarvan als opleider? Zo’n constatering vraagt om een moreel oordeel: “is dat wat we willen?”
Maar gaat het allemaal de verkeerde kant op? Wie naar de Nederlandse journalistiek kijk, kan moeilijk volhouden dat het allemaal bergafwaarts gaat. Lokaal vallen er gaten en sommige media hebben problemen, maar daar staan nieuwe initiatieven en prima journalistieke producties tegenover. De journalistiek wordt niet uitgehold, de journalistiek wordt vooral breder.
“Vroeger” had je ook verschillende soorten journalistiek, die niet allemaal in even hoog aanzien stonden. Wie onderzoek deed, commentaren en achtergronden mocht verzorgen, stond hoger op de ladder dan de bureauredacteur die ANP’tjes bewerkte (zie reacties Alexander Pleijter en Jolenta Weijers). Ook was er een media-hiërarchie: kranten, omroep en tijdschrift stonden in hoger aanzien dan bedrijfsbladen en huis-aan-huiskranten.
Onderzoeksjournalistiek
De laatste jaren is daar vooral veel bijgekomen. Nieuwe journalistieke vormen (data-journalistiek, community-management, aggregatie, curatie) en een digitaal platform waar we van alles kunnen vinden: aggregators als nieuws.nl en Drimble; maar ook decorrespondent en thepostonline. Ook hier staat niet alles in even hoog aanzien. Je kan beter medewerker bij TPO magazine zijn dan meeschrijver bij Dichtbij.nl.
Onderzoeksjournalistiek is populairder dan ooit, honderden onderzoekers komen bij elkaar op het VVJO-congres. Nick Davies houdt nog steeds het Engelse afluisterschandaal minutieus bij. Data-journalistiek en ondernemende journalistiek zijn in opkomst.
Van Broekhoven stelt voor ons vooral op de ‘bovenkant van de markt’ te concentreren. Alles wat met ‘content verwerken’ te maken heeft, is niet-journalistiek.
ANP’tjes
Maar is dat onderscheid zo duidelijk? Hoeveel journalisten zijn hun carrière niet begonnen met het ‘bewerken’ van ANP’tjes of bij een huis-aan-huisblad? Is er een scherpe grens tussen ‘echte’ journalistiek en niet-journalistiek?
Bij RTL, waar ze een contentverwerker vroegen, wordt onderzoeksjournalistiek gedaan, maar ook wordt er gecureerd en verwerkt. Bart Brouwers noemde The Huffington Post en Buzzfeed als bedrijven die begonnen met aggregatie en ‘opgeklommen’ zijn naar content-producenten. De Amerikaanse J-school blogger Mindy McAdams zegt: “this is now something we need to teach, explicitly, in the j-schools.”
Marco van Kerkhoven schreef terecht dat we gewoon alles moeten doen: “Een reële oplossing is domweg alles te doen.“ (Mee eens dus, behalve dan dat ‘domweg’.)
Dit artikel verscheen eerder op De Nieuwe Reporter.
