Dit voorjaar, na de dood van George Floyd en de daaropvolgende protestacties van Black Lives Matter, nam ik mij voor om de diversiteit en inclusiviteit op de School voor Journalistiek te verbeteren. Met mijn college Kiki de Bruin schreef ik een blog over de verslaggeving en beeldvorming rondom de protesten in Nederland. Ik ben in gesprek met studenten, docenten en het management van onze opleiding. Maar belangrijker nog, ik probeer me bewust en continu te verplaatsen in het leven van mensen die niet lijken op mij. Want, zo las ik in een van de vele boeken die ik ondertussen over het onderwerp heb verslonden, de grootste dooddoener van diversiteitsbevordering is het ‘projectje’ van tijdelijke aard waardoor er geen daadwerkelijke cultuurverandering plaatsvindt. Maar hoe doe je dat dan, tijdens een pandemie die het lastig maakt om nieuwe mensen te ontmoeten?
Gespreken met onze studenten zijn ongekend waardevol, maar zijn vooral gericht op het onderwijs. Natuurlijk zijn er ook tal van artikelen en documentaires over het onderwerp, die allemaal erg informatief zijn, maar slechts een beperkt kijkje geven in het leven van anderen. Social media hebben ook veel te bieden, maar gebruikers kiezen toch bewust hoe het plaatje er voor de buitenwereld uitziet. Podcasts, daarentegen, blijken prima in staat om luisteraars mee te nemen in andere ervaringen en perspectieven. Voor mij is dit nu de belangrijkste manier om meer te weten te komen over de ervaringen van mensen die niet lijken op mij, en ook om dit te blijven doen.
Volgens mij komt dit omdat de podcast, in zijn huidige vorm, een aantal bijzondere eigenschappen bezit. Podcasts worden bovenal geprezen als intieme mediavorm, en audio speelt een belangrijke rol bij een immersieve ervaring zoals uit eerder onderzoek van J-lab blijkt. Veel podcasts draaien om een interview. De makers nodigen interessante mensen uit en hebben een gesprek. Een uur, anderhalf uur of zelfs langer: er is geen vaste lengte voor een podcast. Het gesprek, natuurlijk wel voorbereid, verloopt vaak losjes en lijkt niet gescript. Onderwerpen worden uitgebreid besproken, presentatoren en gasten onderbreken elkaar als in een normaal gesprek, en delen ook regelmatige persoonlijke verhalen en anekdotes. Het is alsof je naar een gesprek tussen vrienden luistert, en alsof jij daar voor even bij hoort.
Deze vrije vorm wordt mede mogelijk gemaakt door de manier waarop podcasts beschikbaar zijn. Podcasts zijn gratis te beluisteren via onder andere Spotify, Overcast en Apple Podcasts. Advertenties in podcast (de makers moeten natuurlijk ook wat verdienen) worden vaak geïntegreerd in het gesprek waardoor de aflevering niet echt wordt onderbroken. Daarnaast hebben veel podcastmakers een Patreon, een online platform dat makers voorziet van een maandelijks inkomen door donaties van fans mogelijk te maken. Het draait hierbij niet om winst, maar om makers de financiële ruimte te geven om te maken wat ze willen maken. Het verdienmodel, als je het al zo kan noemen, is voor de meeste podcasts uiterst vriendelijk. Je steunt de maker, niet een of ander groot bedrijf.
De vindbaarheid van podcasts wordt vaak als een probleem genoemd. Spotify raadt wel podcasts aan, en Apple podcasts heeft een soort voorpagina met populaire podcasts. Zelf gebruik ik Overcast, en die heeft dit niet. Nieuwe podcasts ontdek ik omdat ik zelf op zoek ga, of iets krijg aangeraden door mede-podcastliefhebbers of door mijn nieuwe podcastvrienden (aka de makers). Het is gebruikelijk dat makers elkaars podcasts aanraden. Hierdoor voelt het als je zelf iets hebt ontdekt, in plaats van dan je slaafs een algoritme volgt.
Podcasts zijn misschien wel een van de laatste vrijplaatsen op het internet. Social media zitten vast in hun algoritmes en gaan op advertentie-inkomsten. Dit geldt evengoed voor veel nieuwssites, die voor de distributie van verhalen afhankelijk zijn geworden van social media. In vergelijking met offline media lijkt de podcast misschien nog wel het meest op het boek, dat ook een vrije vorm is met onbepaalde lengte waardoor er ruimte is voor veel perspectieven. Radio en televisie zitten vast in hun programmering, en kranten hebben beperkte ruimte.
Nu zijn jullie natuurlijk benieuwd welke podcasts ik veel luister. Mijn favoriet op dit moment is Damn Honey. Daarnaast luister ik ook veel naar Dipsaus, Fufu & Dadels, The Art of Asking Everything en Unlocking Us with Brené Brown. Via deze podcasts leerde ik bijvoorbeeld over het leven van migrantenvrouwen uit Turkije dat vrijwel niet is gedocumenteerd, en hoe hun kleindochters worstelen met hun identiteit in de Nederlandse samenleving, maar ook over de verbindende kracht van empathie gecombineerde met een kritische blik op wat wij in Nederland als normaal beschouwen.
