Zolang er geen vaccin gevonden wordt, hebben we alleen ons (gezond) verstand om COVID-19 te beheersen. Daarom een dagelijkse post met links en kanttekeningen over het raakvlak tussen virus en journalistiek. Aflevering 15, 9 april 2020
Als corona het nieuwe normaal is, impliceert ‘nieuwe’ dat we allemaal weer moeten leren om normaal te doen. Dat valt niet mee. Thuiswerken, thuisonderwijs, sociale afstandelijkheid omdat de ander een (potentieel) risico is — we trekken ons terug uit het publieke domein om risico’s te beheersen. Daar, achter de voordeur, is het lastig doordringen, maar contact met de realiteit is een belangrijke voorwaarde om journalistiek te kunnen bedrijven. Er is niet één, maar er zijn nu miljoenen werkelijkheden die zich veel moeilijker laten ontsluiten dan voorheen.
De vraag is alleen hoe als er nauwelijks toegang tot de ‘ander’ is en de ontwikkelingen zich zo snel opvolgen, dat zelfs de eerste versie van de geschiedenis achterhaald is op het moment dat inkt waarin ze is gevangen, nog opdroogt.
The Guardian worstelt openlijk met die vraag en laat ons een kijkje nemen achter de schermen van een aantal journalistieke principes die op scherp zijn komen te staan. Zo adviseerde de reisredactie vlak voor Moederdag eropuit te gaan, de nationale parken van het VK te bezoeken om er een frisse neus te halen. Daags daarna gingen die parken dicht — social distancing, thuis blijven was nu het devies. Het artikel werd direct teruggetrokken en, na discussie op de redactie, toch weer geplaatst, nu met aangepaste kop en inleiding.
“This approach is now taken on a case-by-case basis when any potentially misleading Covid-19 article is identified (Ribbans, 2020).” Ja, geschiedschrijving is lastig als de tijd zo snel gaat, maar geschiedschrijving is het. Dan maar geannoteerd en soms zwanger van de onzekerheid.
En wat te denken van ‘explainers‘? Die past de krant aan, zich baserend op nieuwe inzichten om zo up-to-date te blijven. Wat bij sommige lezers leidt tot de vraag of de voorgaande versie dan fouten bevatte. “Her question prompted internal discussion and there will now be a paragraph at the end of such pieces explaining the purpose of updates and that any significant corrections will be footnoted in the usual way (Idem).” Het nieuwe normaal.
Collega Chris schreef al over dat andere nieuwe normaal: geen crisis is zo gemedieerd (gedigitaliseerd) als deze. We kunnen met slim zoeken en monitoren dagelijks meekijken bij ‘de ander’. Via sociale media volgen we gezinnen die zich in relatief isolement door deze warrige tijden heenslaan. De grap dat we geen app nodig hebben om contacten met elkaar te monitoren, alleen het telefoonnummer van Facebook, Google en Apple, is al een paar keer gemaakt.
Journalisten tappen sociale uitingen af en wenden zich directer tot burgers om corona-verhalen op te tekenen of, gewoon, om netwerken aan elkaar te knopen om zo door de crisis geen te komen. Het nieuwe normaal vraagt immers om nieuwe normen.
Zo zocht de New York Times naar verhalen in de mondiale, Chinese gemeenschap. Hoe vonden zij dat hun land reageerde op de crisis? Dat leverde indringende verhalen op en, belangrijker, argumenten op om die Chinese aanpak te waarderen (of bekritiseren). Of verhalen over Nederlanders in crisistijd waar soms de (huwelijkse)spanningen oplopen of mensen vrezen voor ‘coronaschaamte‘. The Boston Globe richtte een site op — Boston Helps — “to solve a few of the local challenges stemming from the coronavirus pandemic”.
Of wat te denken van het nieuwe televisieprogramma Frontberichten waarin ‘soldaten’ (om de metafoor maar eens op te rekken) kond doen van ‘gevechtshandelingen’ in de ‘strijd’ tegen corona (lees ook de analyse van Cas Mudde over het gevaar van deze martiale metafoor — essentie: we zijn niet in oorlog, echt niet).
En het publiek? Zijn ze een beetje tevreden? We hebben nog geen Nederlandse data over de waardering van het nieuws tijdens deze crisis. We moeten het doen met onderzoek dat in 2018 is gedaan naar vertrouwen in media. Reuters ondervroeg ruim tweeduizend Nederlanders naar hun vertrouwen in nieuws: 53 procent zei vertrouwen te hebben in nieuws in het algemeen, 64 procent vertrouwde nieuws dat zij gebruikten (voorkeur). 19 procent vertrouwde nieuws via sociale media. Onderzoek naar nieuws over corona zit in de pijplijn – een eerste enquete is al uitgezet. Nu maar hopen dat mensen genoeg tijd hebben om de vragenlijst even in te vullen. <<
