In het zonovergoten Milaan was vorig week de ETJA Teachers Conference. Setting: de Katholieke Universiteit van Milaan die gevestigd is in een oud klooster. Een mooie omgeving om met collega-docenten journalistiek eens te bespreken hoe we nu eigenlijk onze studenten moeten leren digitale verhalen te vertellen.
Digital of Multimedia Storytelling is de laatste jaren erg in opkomst in de journalistiek en laat ons inzien dat journalisten heel erg geneigd zijn te werken vanuit het medium en niet vanuit het verhaal. Het werpt de vraag of op journalisten wel weten hoe ze een verhaal moeten vertellen. Dan heb ik het natuurlijk niet over het tikken van een nieuwsbericht, maar over de verhaalstructuren, plot- en karakterontwikkeling, point-of-view en world-building.
Dit zogenaamde pad-denken komt er eigelijk op neer dat de dagbladjournalisten alleen denkt in termen van de krant, de tv-journalist in termen van tv en de radiomaker van radio. Zo wordt journalistiek ook nog veel te vaak onderwezen, waardoor de nieuwe generatie journalisten last heeft van dezelfde kwaal. Daarom dus meer aandacht voor verhalen in journalistiek onderwijs.
Narratieve nonfictie, waar de journalistiek natuurlijk onderdeel van is, moet weer een plekje krijgen in curricula op J-schools. Maar wat betekent dit nou eigenlijk? Kort gezegd houdt dit in dat we studenten, vanaf het eerste jaar, moeten onderwijzen in a) hoe verhalen worden opgebouwd (narratologie), b) hoe media werken (media studies) en c) hoe je vervolgens het juiste medium kiest voor je verhaal. Studenten moeten van school komen met een gedegen kennis van de onderliggende principes van verhalen en media, en niet alleen van de concrete toepassing. Denken vanuit het verhaal en daarbij het juiste medium kiezen moet instinctief worden.
Aan de Zwitserse school voor journalistiek MAZ, hebben ze een multimedia storytelling tool ontwikkeld. Hoewel er nog veel op af te dingen is, is dit wel een mooi instrument om studenten na te laten denken over andere opties voor hun verhaal. De tool begint met verhaalelementen, en leidt de gebruiker vervolgens naar media die ze daarvoor kunnen gebruiken. Het grootste gebrek is wellicht dat de tool daardoor erg lineair is. Daarnaast komt de gebruiker ook nooit uit op doe maar niet.
Natuurlijk is er ook een enorme zwarte doos. Slechts in de introductie werd genoemd dat journalisten beter moeten kijken naar wat het publiek eigen van ze wil en dat er spraken zou zijn van een audience turn in de journalistiek. Niets bleek minder waar. Geen enkele presentatie ging in op hoe we er dan achter kunnen komen wat het publiek wil. Dat is ook niet zo gek, want journalisten doen dit ook niet en binnen journalism studies wordt nauwelijks publieksonderzoek gedaan. Dus gooi ik het maar het internet op: welke skills moeten we studenten aanleren om ze in staat te stellen te achterhalen wat het publiek wil?
