Tot voor kort was de digitale krant in Nederland niet veel meer dan een pdf-versie van de papieren krant, waar je misschien op artikel kon klikken voor betere leesbaarheid. Dat moet beter kunnen, dacht ik twee jaar geleden. Dus onderzocht ik voor mijn masterscriptie de ervaringen van de gebruikers van de Nederlandse E-paper, en de mogelijke optimalisering daarvan. Hoe staat het nu met de digitale krant in Nederland?
Iedereen is bekend met de digitale krant, of e-paper. Geen nieuws-app of website, maar een digitale versie van de papieren krant. De oplagen hiervan worden sinds 2005 gerapporteerd door de Volkskrant en NRC – en stijgen sindsdien. Sinds 2013 doen vrijwel alle titels dit (Piet Bakker, De Stand van de Nieuwsmedia). In 2017 groeide de digitale opgave met bijna 20 procent, terwijl de betaalde oplage van de landelijke kranten al een aantal jaar flink daalt (Piet Bakker, De Stand van de Nieuwsmedia).
Opvallend is dat in Nederland tot dit jaar de dagbladen bij de digitale krant nog geen gebruik maakten van nieuwe communicatietechnologieën, zoals multimedia (video en audio), lay-outs die aan online conventies voldoen, hyperlinks en social media tools. In andere landen deden de dagbladen dit al wel, waaronder Die Welt, The Times, The Guardian en The Independent. Zij gebruikten ‘hybride’ e-papers waar online communicatietechnologieën zijn geïntegreerd in de digitale dagelijkse krant (De Bruin, 2016).
De optimalisering van de digitale krant
Waarom zou iemand voor zo’n pdf willen betalen als er ook gratis nieuwsapps zijn zoals NOS en nu.nl? Met deze reden onderzocht ik aan de hand van informant-interviews, waarin de participanten demonstreerden hoe zij de digitale krant gebruiken, wat de ervaringen waren van hun digitale krant (AD, Trouw, de Volkskrant, NRC) in vergelijking met een hybride versie (The Guardian). Met als doel te kijken of de ervaring geoptimaliseerd kon worden (en het zo aantrekkelijk te maken ervoor te betalen).
Nu, twee jaar later, komt de Volkskrant met een variant van een hybride digitale krant: de Editie voor op de tablet. Voor zo ver ik weet de enige in Nederland op het moment. Deze editie is gratis, met dezelfde inhoud als de betaalde krant.
Tussen krant en website
Het doel van het onderzoek was juist om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van een aantrekkelijker e-paper die mogelijk de daling in de omzet van de Nederlandse dagbladpers kon tegenaan.
Uit de interviews bleek dat de gebruikers van de e-paper de ervaringen beschrijven op het gebied van gewoonten, als materieel artefact en als iets wat voor emotionele verbondenheid zorgt. De participanten vergeleken de e-paper enerzijds met de papieren krant en anderzijds met nieuwssites of –apps. De e-paper lijkt tussen beiden in te zitten. De e-paper neemt dezelfde plek in het dagelijks leven in en wordt voor dezelfde soort informatie gebruikt als de papieren krant, maar wordt op technologisch gebied vergeleken met nieuwswebsites.
Wat de gebruikers vooral misten in de Nederlandse e-paper, is het kunnen personaliseren van hun nieuwspaden en –gebruik. De participanten willen een groter gevoel van controle hebben over het medium. Dit kan behaald worden middels een grotere manipuleerbaarheid (door een makkelijke navigatie en functies waarmee ze content kunnen beheren), meer overzichtelijkheid (waardoor ze een goed overzicht hebben van de content en zo hun eigen nieuwspaden kunnen kiezen) en meer interactiviteit (zoals hyperteksten en multimedia waarmee ze hun nieuwspaden kunnen uitbreiden voor meer achtergrondinformatie en context). Het gaat hierbij niet om gepersonaliseerde inhoud of meer controle over de inhoud, enkel over het gebruik.
Na een eerste blik op de nieuwe editie van de Volkskrant lijkt deze op alle punten te scoren. Het blijft voor mij de vraag waarom dagbladen niet eerder deze hybride vorm hebben gecreëerd, nu blijkt dat de digitale krant een blijvend succes is. Wanneer zullen andere titels volgen?
De Bruin, K. (2016) Tussen krant en website. Een kwalitatief onderzoek naar de ervaringen van de gebruikers van de Nederlandse e-paper. Vrije Universiteit Amsterdam. www.ubvu.vu.nl/pub/index_oclc.cfm?SearchObjectId=8&objectid=109&ordering=1&openitem=180753
