Zolang er geen vaccin gevonden wordt, hebben we alleen ons (gezond) verstand om COVID-19 te beheersen. Daarom een dagelijkse post met links en kanttekeningen over het raakvlak tussen virus en journalistiek. Aflevering 9, 2 april 2020 // Chris van der Heijden en Sebastiaan van der Lubben
**
Verlangen naar constructief nieuws
Een paar jaar geleden klonk het opeens overal: constructive journalism, constructieve journalistiek. In Zwolle, bij Hogeschool Windesheim, gingen ze zelfs zover een geheel lectoraat in te richten voor een vorm van journalistiek die ‘ kan bijdragen aan het oplossen van belangrijke maatschappelijke vraagstukken…Een inclusieve journalistiek met een oplossingsgerichte, handelingsgerichte en toekomstgerichte aanpak.’ Je zou denken typisch het soort journalistiek waaraan we op dit moment behoefte hebben. Dramatisch verhalen zijn er genoeg, bijna niemand zal ze willen ontkennen maar meer nog dan daaraan, is er behoefte aan hoop. Die hoop is noodzaak, nee dat niet alleen zij is morele plicht, ook en zeker voor de journalistiek. Om het verschil in twee voorpagina’s te zeggen:
En inderdaad, op vele plekken (en hier en hier) wordt op dit moment gepleit voor constructieve journalistiek. Bij het Constructive Institute in Denemarken hebben ze hun lijstje met suggesties voor constructieve journalistiek (focus op oplossingen, denk aan de nuance en bevorder het publiek debat) in een uitvoerig artikel (en filmpje) zelfs geheel op corona toegesneden. Zoals op deze plek al vaker gezegd: rampen zijn vaak het begin van een vernieuwing. Ook van de journalistiek? [cvdh]
**
Goed nieuws of liever nog: geen nieuws
Terwijl het brengen van constructief nieuws iets voor en van journalisten is, zijn er mediaconsumenten voor wie dit nog niet ver genoeg gaat. Zij willen helemaal geen nieuws meer. Het is toch allemaal ellende. Wat heb je eraan? Je wordt er maar verdrietig van. Je lost er niets mee op. Enzovoort. Dat zijn de nieuwsmijders naar wie collega Kiki de Bruin op dit moment onderzoek verricht. Veelzeggend in dit verband is de geschiedenis van bijgaande cartoon. Blijkbaar wordt hij in crises als deze steeds weer gebruikt. Iedereen begrijpt dat wel, denk ik. Soms wordt het inderdaad wat veel. Tegelijkertijd: wie wil er nu niet weten wat er aan de hand is? Bij mezelf merk ik dat er langzamerhand een zekere dosering in de nieuwsconsumptie komt. De eerste twee weken las en keek ik eigenlijk maar één ding: corona. En dat nog voortdurend ook. Dat is veranderd. Ik lees en kijk ook ander nieuws en het corona-nieuws kijk ik nog ‘slechts’ een keer of tien per dag. Benieuwd of dat een gebruikelijke ontwikkeling is. [cvdh]
**
Cultuuroorlog op sociale media
Media bepalen het perspectief – zoals Chris mooi laat zien met twee Britse voorpagina’s. Datzelfde gebeurt elk moment van de dag op sociale media. Daar zijn momenteel twee tweets iconisch voor een culturele burgeroorlog in Amerika. De eerste is van voormalig Fox News commentator Todd Starnes. Hij maakte een korte video van nabij het Brooklyn Hospital Center in New York waarop nauwelijks iets te zien is: geen drukte, geen mensen in maanpakken … things as usual. Wat volgde was een ‘campagne’ die met de #FilmYourHospital de corona-crisis in Amerika wil relativeren. We zien schokkerige video’s van mensen langs verlaten gebouwen alsof er niets aan de hand is. Tegen beter weten in, moet daaraan worden toegevoegd. Want niet veel later verscheen een ander beeld online, nabij hetzelfde ziekenhuis als waar Starnes had gefilmd. Overleden patiënten worden in een vrachtwagen geladen (bevestigd door directie). This is real … deze crisis laat zich niet relativeren. De #FilmYourHospital lijkt een onschuldig ogende, feitelijke campagne die zoekt naar wat licht in de diepe crisis waarin Amerika zich bevindt. Maar schijn bedriegt – de beelden representeren niet de werkelijkheid waarin het land China inmiddels als brandhaard van corona van de eerste plaats heeft verstoten. [svdl]
**
Corona en internet(regulatie)
Informatie is vrij, maar niet in tijden van crisis. Uit Brits onderzoek blijkt dat persoonlijke data over iemands whereabouts de beste manier is (buiten vaccinatie uiteraard) om te voorkomen dat een virus zich razendsnel verspreidt. Wereldwijd hengelen overheden dan ook gretig naar dergelijke data of eisen die in sommige gevallen gewoon op. De Internet Policy Review, een (peer reviewed) journal dat overheidsbemoeienis met internet op de voet volgt, ziet dan ook een toename in beleids- en wetsvoorstellen inzake data, dataverkeer en privacy, wereldwijd. Maar ook grote tech-giganten grijpen nu sneller, harder (en soms ook dommer) in dan voorheen. Zo waarschuwen Joao Magalhaes en Christian Katzenbach dat Twitter, Google en Facebook nu meer dan voorheen Artificiële Intelligentie laten bepalen welke content wel en niet is toegestaan: “Such infrastructures of public speech obscure their inner workings and the fundamentally political nature of speech rules being executed by potentially unjust software at scale.” Een duivels dilemma: niets doen leidt tot samenzweringen over niet-bezochte ziekenhuizen, ingrijpen tot een nieuwe machtsverhouding op internet, waarbij op onduidelijke gronden en met een ondoorgrondelijke beslisregel content wordt geaccepteerd of geweigerd. [svdl]
