De uitzending van College Tour met Willem Holleeder was voornamelijk interessant door het human interest gehalte. Dat blijkt uit de ingevulde kijkwijzer, een enquête naar aanleiding van de uitspraken die betrokkenen en columnisten voorafgaand aan de uitzending hadden gedaan. In de vragen kwam naar voren wat de opinieleiders relevante criteria vonden om de uitzending op te beoordelen. Als kijker kon je vervolgens aangeven hoe het programma op deze punten scoorde.
NTR maakt claim niet waar
Volgens de 79 mensen die de kijkwijzer invulden voldeed de uitzending niet aan de eisen die NTR er zelf vooraf aan stelde. Op haar website gaf de NTR aan dat de journalistieke afweging om Holleeder uit te nodigen te maken heeft met het feit “dat aan Willem Holleeder een aantal fundamentele vragen zijn te stellen die direct te maken hebben met het functioneren van de rechtsstaat.” De kijkers geven de uitzending gemiddeld het cijfer 2,8 voor deze claim (schaal van 1 tot 10). De kijkers zijn over dit punt redelijk eenduidig: 66% geeft hiervoor het cijfer 3 of lager.
Hoger scoort het andere argument om Holleeder uit te nodigen: “iemand die een verdiepend verhaal over zichzelf kan vertellen”. Hiervoor krijgt het programma het gemiddelde cijfer 3,9. Nog niet voldoende, maar de meest positief beoordeelde reden om naar het programma te kijken.
Overigens heeft de NTR na de uitzending de verantwoording herzien. Het functioneren van de rechtsstaat wordt niet meer genoemd. Nu wordt als reden aangegeven dat de studenten in hun latere beroepspraktijk te maken krijgen met mensen als Holleeder. “Het is daarom leerzaam die in een setting als College Tour aan de tand te kunnen voelen.”
Niet wijzer geworden
De kijkers zijn ook eenduidig in hun opvatting dat ze weinig geleerd hebben van de uitzending. Volgens columnist Bas Heijne moest dat het criterium zijn waarop de uitzending beoordeeld moest worden. 64% vindt dat ze zo goed als niets van de uitzending heeft geleerd (score 3 of minder).
Juiste toon
Het meest positief waren de kijkers over de toon van interviewer Twan Huys. 70% van de kijkers geeft Huys daarvoor een voldoende. Over de mate waarin Huys en de studenten schaamte wisten op te wekken bij Holleeder – een criterium van Herman Vuijsje – waren de kijkers verdeeld. Dat heeft niet noodzakelijk te maken met het onvermogen van de ondervragers. Het kan ook kenmerkend zijn voor Holleeder zelf.
Niet op een voetstuk
Volgens de kijkers is Holleeder niet op een voetstuk geplaatst. 64% vond hem eerder opgefokt dan cool overkomen. Over de psychische gezondheid van Holleeder zijn de kijkers opvallend verdeeld. Op de hele range van ‘psychopatisch’ tot ‘psychisch gezond’ scoort Holleeder ongeveer even hoog.
Journalistieke verantwoording
In de toelichting van de kijkwijzer staat dat het programma volgens de aangegeven criteria beter niet uitgezonden had kunnen worden als de gemiddelde score lager dan 5,5 zou zijn. Welnu, het programma scoort gemiddeld 4,1.
“Ik scoorde gemiddeld 4,” zei een van de respondenten, “maar toch had ik het gevoel dat ik het wel een zinnige uitzending vond. Deugt dat onderzoek wel?”
De bedoeling van dit onderzoek was om de discussie die aan het programma vooraf ging samen te vatten in enkele vragen, om vervolgens een indruk te kunnen krijgen in hoeverre het debat over het programma zinvolle beoordelingscriteria opleverde. Aan de uitslag van zo’n onderzoek zijn natuurlijk geen harde conclusies te verbinden. Wat wel naar voren komt, is dat de journalistieke verantwoording – “meer inzicht in de rechtsstaat”, of, zoals het na afloop werd geformuleerd: “leerzaam voor de studenten”, niet waar wordt gemaakt. Kijkers vonden het programma interessant door de human interest, niet door de kennis die ze opdeden. De uitdaging voor de journalistiek zou kunnen zijn om aan te geven wanneer ‘human interest’ journalistiek gezien zinvol is. Dan hoef je niet meer krampachtig te zoeken naar wat voor een kennis je overbrengt.
