Vorige week maandagavond had DeWereldDraaitDoor vijf acteurs van De Verleiding in de uitzending die van alles beweerden over privacy en internet. De teneur van hun opmerkingen was nogal somber, maar paste kennelijk bij het dystopische toneelstuk dat ze maken. Waar Twitter die avond meteen ‘op los ging’ waren de vele feitelijke onjuistheden die de heren debiteerden.
Daniël Verlaan, tech-journalist bij RTL, schreef dezelfde avond nog een draad op Twitter waarin hij uitlegde wat er niet deugde aan de opmerkingen van de acteurs.
https://twitter.com/danielverlaan/status/1089965562170691585
Ook de tech-redacteur, en voormalig Chef Digitaal, van de Volkskrant, Laurens Verhagen, klom in de pen. Hij schreef een uitgebreid stuk op de site van De Volkskrant waarin hij aan de hand van zeven fragmenten uit de uitzending veel beweringen van de acteurs weerlegde. In de papieren Volkskrant (30-1-2019, p. 13) volgde een update.
De acteurs werden ook in tweets van minder vooraanstaande specialisten als Verhagen en Verlaan beticht van feitenvrije meningen en onjuiste voorstellingen van zaken. De vraag is echter of je dat kunstenaars kunt aanrekenen. Uiteraard zou ook maatschappijkritisch theater, want dat maakt het gezelschap De Verleiders, gebaseerd moeten zijn op de werkelijkheid. Maar in een theatrale context kan met die werkelijkheid gespeeld worden.
feiten en meningen
In een journalistieke context is de vraag: waarom nodigde een journalistiek programma acteurs uit als ze een item over privacy en internet gaan maken? Waarom vroeg de redactie geen mensen met kennis van zaken? Het is immers goed gebruik in de professionele journalistiek betrouwbare bronnen te gebruiken voor feitelijke informatie? Er zijn genoeg tech-experts en technologie deskundigen te vinden die op basis van feiten hadden kunnen uitleggen wat er wel en niet mis is met onze digitale privacy. Acteurs zijn ongeschikt als bron voor feiten over technologische ontwikkelingen.
Maar deze acteurs vertegenwoordigen wel een interessante mening van (oudere) mensen over digitale dingen. Een mening van mensen die somber zijn over nieuwe digitale technologische ontwikkelingen.
‘Comment is free, but facts are sacred’ schreef Scott begin vorige eeuw in de Manchester Guardian. Het scheiden van feiten en meningen is een van de belangrijkste richtinggevende principes van professionele journalistiek. Het moet voor het publiek duidelijk zijn wat feitelijk juiste informatie is, en wat een (persoonlijke) opvatting is.
Dat is wat er mis ging in die uitzending van DWDD: feiten en meningen waren onvoldoende gescheiden. Dat lag niet de acteurs, maar aan de journalistieke aanpak van de redactie en de presentator.
