De grootste journalistieke start-up in Zwitserland is Watson, een soortgenoot van VICE, de Amerikaanse website voor jongeren (millennials). Ondanks de miljoeneninvestering van een Zwitserse mediamagnaat, is het ouderwetse ‘eyeballs businessmodel’ van Watson na drie jaar nog niet winstgevend.
Onlangs schreef Rob Wijnberg, oprichter van de Nederlandse start-up De Correspondent, hoe gevestigde mediabedrijven steeds meer een soort reclamebureaus worden, terwijl zijn advertentievrije website bewust een totaal andere koers vaart. Interessant is dat de grootste Zwitserse start-up, Watson, juist wel kiest voor het businessmodel van de grote traditionele uitgevers waar De Correspondent zich tegen afzet.
Eyeballs
Watson heeft het zogenaamde ‘eyeballs-businessmodel’ waarbij journalistieke content zoveel mogelijk ‘eyeballs’ van lezers moet trekken omdat die voor adverteerders interessant zijn. De persoonlijke gegevens van de websitebezoekers achter deze ‘eyeballs’ hebben ook een commerciële waarde die bij dit model wordt uitgebaat.
In een vorig blog schreef ik al dat het mij opviel dat in Zwitserland geen serieuze journalistiek start-ups bestaan, die net zoals De Correspondent, hun omzet voornamelijk halen uit crowdfunding en andere betalingen van lezende leden of abonnees.
1% branded content = 30% omzet
Alle content op de website Watson is gratis te lezen en wordt gemaakt door een redactie van circa 45 man. Per jaar heeft Watson circa 10 miljoen Zwitserse francs (grofweg hetzelfde aantal euro’s) te besteden en dit budget wordt grotendeels binnengehaald met banner-advertenties voor circa tachtig klanten.
Per dag is gemiddeld één van de honderd nieuwe artikelen op de website Watson ‘gesponsorde content’ terwijl dit soort artikelen een kwart tot een derde van de totale omzet genereren (!). Zodra adverteerders dit soort ‘native advertising’ meer gewend zijn, zal het aanbod van branded content-artikelen op Watson groeien naar rond de vijf artikelen per dag, verwacht de start-up.
Protectionisme
De prijzen die adverteerders betalen liggen in Zwitserland veel hoger dan in EU-landen. Dit komt waarschijnlijk doordat de kleine Zwitserse mediamarkt redelijk gesloten is voor buitenstaanders. In Zürich waar Watson is gevestigd, heerst een sterke ons-kent-ons-cultuur waar buitenlandse nieuwkomers, zoals VICE, lastiger voet aan de grond kunnen krijgen. Ook Metro, bijvoorbeeld, heeft het uiteindelijk niet gered in Zwitserland.
In plaats van Metro heeft Zwitserland de gratis krant ‘20 Minuten’, die wordt uitgegeven door het Zwitserse familiebedrijf Tamedia. Hans Voigt, de voormalige online hoofdredacteur van ’20 Minuten’, kon bij Tamedia niet (snel) genoeg budget krijgen voor de vernieuwingen die hij wilde doorvoeren. Daarom startte hij Watson samen met twee oud-collega’s van ‘20 Minuten’. Dat zijn de journalist Frans Ermel en uitgever Steven Goodman.
Aandeelhouders
Eén van de grootaandeelhouders van Watson is Peter Wanner, tevens aandeelhouder van het familiebedrijf AZ Medien, een uitgever van Zwitserse regionale kranten zoals de Aargauer Zeitung (AZ). Via het investeringsfonds van de familie bezit de Zwitserse mediamagnaat Wanner 45% van de aandelen. De andere eigenaren zijn het bedrijf AZ Medien (45%) en de drie oprichters van ‘20 Minuten’ die net al werden genoemd (10%).
De eigenaren hebben een limiet gesteld aan het verlies dat geleden mag worden bij Watson. Hoe groot dat verlies precies is, blijft echter onduidelijk omdat de onderneming haar financiële jaarrekening niet openbaar maakt.
Watson is een geheel zelfstandige onderneming die naast de aandeelhouders alleen het boekhoudsysteem deelt met uitgever AZ Medien, die in een andere stad (Aarau) is gevestigd. Met de investering in Watson hoopt AZ op termijn online zelf ook beter te kunnen innoveren en de markt voor nationale adverteerders naar zich toe te trekken. In tegenstelling tot de regionale kranten die AZ uitgeeft, is Watson geen regionale maar een nationale nieuwswebsite die een landelijk bereik kan bieden aan adverteerders.
