Jan Willem Tulp werkt onder de naam Tulp Interactive als data experience designer, en maakt datavisualisaties voor media en bedrijven. Dinsdag 10 mei spreekt hij tijdens de Infographicsavond in Pakhuis de Zwijger: “Samenwerken aan één visualisatie lijkt me een uitdaging.”
Door Winny de Jong
“Online visualisaties zijn, denk ik, de toekomst; je ziet het steeds meer. Er worden veel mooie dingen gemaakt. Mijn inspiratie vind ik online, bijvoorbeeld bij The New York Times en The Washington Post.
Een andere trend is het toenemende gebruik van webGL: dat betekent dat je gebruik maakt van de grafische processor van je computer. Daardoor kun je meer dingen doen in de browser en hele snelle, high performance visualisaties maken. Wat dat betreft verandert online heel snel. Het bijhouden van die ontwikkelingen en steeds moeten blijven leren, vind ik erg leuk.”
Tulp Interactive
“Ik werk nu vijf jaar voor mezelf. Al die tijd heb ik visualisatie projecten gedaan – voor het grootste gedeelte online. Mijn werk bestaat voor een gedeelte uit print visualisaties voor bijvoorbeeld tijdschriften zoals Scientific American. Vaak werk ik die print visualisaties later uit tot een interactieve visualisatie voor online – zo zijn offline en online met elkaar verbonden.
Verder maak ik veel visualisaties die inzichten communiceren. Soms lever ik ook visuele analyse tools op maat. Die tools helpen mijn klanten bij het vinden van inzichten in een dataset. Ze zijn niet publiek beschikbaar, maar wel gebaseerd op het web.”
Online samenwerken
“Voor een goede samenwerking moet je blijven communiceren, dat is essentieel. Specifiek voor visualisaties is mijn ervaring dat het lastig is om het werken aan een visualisatie op te splitsen. Als ik samenwerk is er iemand bijvoorbeeld database specialist, een ander webdesigner en maak ik de visualisaties. Als ik met meerdere personen aan visualisaties werk, dan verdelen we de visualisaties: ‘Jij werkt aan deze, en ik maak die.’ Uiteraard moet je ook dan blijven overleggen. En soms kun je dingen van de ander hergebruiken. Maar echt samen aan één visualisatie werken lijkt me een uitdaging: wanneer ik werk, wissel ik constant tussen de data, tech, en code. Dat is niet te splitsen.
Maar ik kan me voorstellen dat als je samen aan visualisaties werkt, het voor problemen kan zorgen als je niet op hetzelfde niveau zit. Communicatie is essentieel.”
Offline samenwerken
“Voor print werk ik zelden samen; die projecten zijn over het algemeen wat kleiner. Hoewel je het contact dat ik met de klant heb misschien ook wel een samenwerking kunt noemen. Zo heb ik bijvoorbeeld bij Scientific American direct contact met de art director. Met haar spar ik dan: ‘Gaat dit de goede kant op? Sluit dit aan bij wat er gecommuniceerd moet worden?’ Maar ik heb alleen met haar contact, en heb niet zoveel te maken met de lay-out of het verhaal dat erom heen wordt geschreven.
De art director is de buffer tussen alle partijen. Dit werkt eigenlijk heel goed: ze is goed op de hoogte van wat er nog meer speelt. Bovendien zit de redactie van het blad in New York: communicatie met meerdere personen is daardoor sowieso lastiger. En zij hebben intern overleg over de volgende uitgave, waarbij ze bepalen wat ze gaan doen en welke artikelen ze willen publiceren. Daarna zoeken ze er iemand bij: ‘Hier willen we een datavisualisatie hebben, laten we Jan Willem inschakelen.’ Dan is dus al besloten welk verhaal ze in welke stijl willen vertellen.”
Ervaren klanten
“Ik heb best veel klanten in het buitenland, die niet allemaal gewend zijn om visualisaties te maken. Soms is het makkelijk als je klant in Nederland is. Dan kun je mensen er doorheen praten als ze geen ervaring met visualisaties hebben. In het verleden heb ik een klant op afstand gehad die mijn werk moesten beoordelen, maar daar nog niet vaardig genoeg in waren. Dan is het lastig om feedback te interpreteren. Je moet goed weten of klanten voldoende bekend zijn met visualisatieprojecten. Als dat niet zo is, dan vergt dat meer communicatie. Het werkt niet als je iets over de schutting gooit, en daarna loslaat. Dat kan tot de verkeerde conclusies leiden en dat verstoort het proces.
Ik probeer er daarom in een vroeg stadium achter te komen hoe ervaren de klant is. Dat is best lastig. Voor sommige mensen betekent ‘heel ervaren’ dat ze misschien vier keer ergens bij hebben gezeten voor een project. Daarom heb ik mijn werkproces anders ingericht, met vast revisie momenten waarbij de klanten door het werk heenlopen. Dat werkt goed – zeker bij nieuwe klanten of grotere projecten. Je leert gaandeweg een klant kennen, en zij jou. En je krijgt een steeds of mensen het snappen of niet, en hoeveel uitleg er nodig is. Het volgende project kan dan vaak sneller gaan omdat je dingen kunt opsturen en de klant dan direct snapt waar je mee bezig bent.
Tussen die revisiemomenten discussier ik eigenlijk niet inhoudelijk met de klant. Tenzij het noodzakelijk is om verder te kunnen werken. Anders ontstaan er discussies over design-dingen die ik zelf ook weer weg zou gooien. Het inhoudelijk doorspreken van een visualisatie gebeurt alleen tijdens de revisiemomenten. Bijvoorbeeld met een presentatie waarin ik uitleg wat ik heb gedaan en waarom, en wat het niet is geworden en waarom niet.”
Reflectie
“Ondanks deze aanpassingen in mijn proces zijn er nu eenmaal verschillende klanten: soms loopt het wat stroever en soms niet. Ik hou zelf een lijstje bij per project met dingen die ik de volgende keer anders zou doen. Zo’n evaluatie – wat ging er goed en wat kan beter? – kan ik anderen ook aanraden. Je kunt een project evalueren of een samenwerking – reflectie kan op allerlei vlakken. Ik doe ook wel eens een evaluatie met een klant. Dan zie je vanuit hun perspectief hoe een project is gegaan. Je wilt uiteindelijk dat het steeds beter en makkelijker gaat.”
Meer Jan Willem Tulp? Lees zijn tweets of zijn blog, bekijk zijn verzameling visuele inspiratie, of kom 10 mei naar hem luisteren in Pakhuis de Zwijger.
