Voor het eerst hebben studenten Journalistiek een onderzoek gepresenteerd op een wetenschappelijk congres. Japke van Wingerde en Vera Mulder presenteerden op het Etmaal van de Communicatiewetenschap in Leuven afgelopen donderdag de resultaten van een convergentie analyse bij negen regionale kranten.
Van Wingerde en Mulder voerden het onderzoek uit met student Luc Verhoeven bij het lectoraat Crossmediale kwaliteitsjournalistiek. Onder leiding van promovendus Marco van Kerkhoven onderzochten zij hoe kranten nieuws publiceren op verschillende platformen; digitale krant, website, mobiel, tablet en sociale media. Een belangrijke conclusie is dat bijna alle kranten aanwezig zijn op alle platforms, maar dat ze voornamelijk hetzelfde of minder nieuws brengen via die kanalen. Het hebben van meer platforms betekent in de praktijk vooral een verdubbeling van nieuws, geen aanvulling of verdieping.
De kranten doen weinig tot niets met de mogelijkheden die de verschillende crossmediale technieken bieden, is een andere belangrijke conclusie. Nieuws uit de krant wordt online, mobiel of in de sociale media niet of nauwelijks verrijkt met illustraties of archiefmateriaal. Dossiervorming is beperkt, en ook het aansluiten op actuele online discussies wordt niet gedaan. Bij geen van de kranten kon ten slotte een consequent publicatiebeleid worden herkend.
Zo heeft het Dagblad van het Noorden twee twitteraccounts met samen meer dan 9000 volgers, maar stopte in de periode van 25 augustus tot 13 oktober 2011 met het plaatsen van berichten. De Barneveldse Krant plaatste soms op een dag maar een of twee lokale berichten op de website. De site had daarnaast weinig eigen nieuws, het meeste nieuws bleek afkomstig van persbureaus of andere openbare bronnen.
Optimistischere signalen waren er ook. De Provinciale Zeeuwse Courant produceert al enige tijd Z2 nieuws. Dat is drie keer per dag een internetjournaal van twee minuten over de regio, ter verdieping van de korte berichten op de website. Het Noord Hollands Dagblad heeft hyperlokale berichtgeving via vandaag.nl. De lezer kan op de website per dorp nieuws filteren.
Ambities
Het onderzoek van Mulder, Van Wingerde en Verhoeven vormt een onderdeel van een langjarige studie naar de gevolgen van convergentiestrategieën op de organisatie en redactie van regionale kranten. In 2010 en 2011 zijn daarvoor 35 managers en redacteuren geïnterviewd bij achttien van de negentien regionale kranten in Nederland. Uit de interviews kwam duidelijk naar voren welke ambities er leven om de krant digitaal uit te bouwen, waar synergie wordt gezocht en hoe multiplatformjournalistiek naar verwachting een rol zal spelen in het terugwinnen van lezers en adverteerders.
De meeste regionale kranten zagen zichzelf als een multimediaredactie en toonden zich verwachtingsvol over de kansen van convergentie als een middel om synergie te behalen, zowel aan de kosten- als een de productiekant. De meeste redacties zagen wel ruimte voor verbetering.
Wilde plannen waren er ook genoeg. Sommige kranten wilden hun gehele redactie voorzien van smartphones zodat ze zelf foto’s kunnen maken bij hun artikelen. Anderen wilden dat al hun journalisten weten hoe ze filmpjes moeten maken voor de website.
Practice what they preach?
Vervolgstappen zijn onder meer dat de resultaten van het onderzoek nog verder worden geanalyseerd, en op een convergentieschaal (Quinn ea 2005) worden gelegd. Daarna zullen de resultaten uit de convergentie analyse worden gehouden naast de ambities van de kranten, zoals die naar voren zijn gekomen uit de interviews. Dus, hoe stroken de plannen van de kranten met de realiteit? De resultaten van die analyse zullen ter evaluatie worden aangeboden aan de negen kranten waarvan de convergentiegraad is onderzocht.
Het onderzoek was een onderdeel van een grotere studie naar overlevingsstrategieën van regionale kranten, en is uitgevoerd in het kader van het nieuwe bovenbouwvak Redactie Praktijkonderzoek. De studenten verwierven met de presentatie op het internationale congres een sterpunt in het AllStars excellentieprogramma.
