Eind juli konden we in NRC.next in d-mineur lezen omdat Paul Jansen Sjuul Paradijs opvolgt als hoofdredacteur van De Telegraaf. Niet omdat De Telegraaf een soort antagonist van NRC, maar dat Paul Jansen kapitein wordt op een zinkend schip; een krant met dalende oplages. Bovendien moet hij tientallen redacteuren ontslaan, omdat TMG miljoenen wil bezuinigen op de krant. Jansen heeft al plannen voor de toekomst van de grootste krant van Nederland: minder grote koppen, beter onderbouwde verhalen, en misschien wel de meest verrassende, online moet belangrijker worden.
Ik wil het in deze post niet hebben over de specifieke vernieuwing die De Telegraaf te wachten staat met de nieuwe hoofdredacteur, maar de krant die Jansen erft is exemplarisch voor redacties in Nederland, zo niet wereldwijd. Dalende oplagen en advertentie-inkomsten, tegenvallende online-inkomsten, en redacties die bijna kapot worden bezuinigd. Zo bekeken gaat het niet goed met de journalistiek in Nederland, en dat is ook het gevoel dat overheerst. En niet alleen bij kranten, ook de publieke omroep heeft te maken met bezuinigingen, fusies en onzekerheid. Lokale journalistiek wordt getekend door onderbezette RTVs en regioredacties van kranten, en net aan overlevende hyperlocals. Ondertussen volgen jongeren het nieuws via social media, wordt krampachtig geprobeerd hier geld aan te verdienen en verliest de journalist zijn autoriteit.
Met de journalistiek in Nederland gaat het slecht, als je dit allemaal zo leest. Maar is dat eigenlijk wel zo? Nergens zijn de data van al deze verschijnselen verzameld, hoewel veel wel openbaar is. In navolging op het prestigieuze project van het Amerikaanse Pew Research Centre, gaan wij, samen met het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek de status van de Nederlandse nieuwsmedia in kaart brengen. Wij gaan de beschikbare data op één plek verzamelen en hopen zo inzichtelijk te kunnen maken hoe de journalistiek er voor staat. Aan het eind van dit jaar publiceren wij de resultaten op een website.
Voor De Telegraaf bijvoorbeeld. In tien jaar daalde de oplage van 680.000 naar 455.000 terwijl het aantal dagelijkse lezers van de papieren krant van 2,2 naar minder dan 1,8 miljoen ging. Online (apps, mobiel en pc/laptop) bereikt de telegraaf.nl 3,2 Nederlandse internetters per maand. Over eerdere jaren zijn de gegevens alleen voor pc/laptop-gebruik bekend, zodat die cijfers niet te vergelijken zijn. In die jaren (2006-2013) zag ongeveer een kwart van de Nederlanders De Telegraaf op die manier online.
