In afgelopen jaren zijn er ten behoeve van het journalistieke research-, redactie- en verificatieproces steeds meer digitale, geautomatiseerde en zelflerende ofwel zogenoemde AI (artificial intelligence) tools op de markt verschenen. DataMinr bijvoorbeeld zet dergelijke algoritmische tools in om miljoenen Tweets door te spitten zodat journalisten de laatste trends kunnen volgen. Ook Google begeeft zich steeds meer op de journalistieke markt en biedt verschillende AI-tools aan voor het ordenen, selecteren en verifiëren van informatie.

Hoewel AI-tools en zoekmachines daarin efficiënt, zijn ze verre van objectief. Deze tools ordenen informatie aan de hand van gebruikers-populariteit. Uit onderzoek (Tylor, 2015) is bovendien bekend dat informatie die hoger op de lijst van een zoekpagina staat veelal als relevanter en betrouwbaarder wordt gezien. Hiermee spelen zoekmachines een cruciale rol spelen in het informatieproces.

Het feit dat algoritmes niet neutraal zijn, vraagt om een onderzoek op de inzet van geautomatiseerde tools in de journalistiek. In hoeverre wordt het journalistieke proces hiermee gestuurd? Welke belangen, normen en waarden maakt zij door gebruik te maken van AI impliciet tot de hare?

De hoofdvraag voor dit onderzoek luidt: Op welke wijze worden journalisten bij de selectie en verificatie van (relevante, diverse en betrouwbare) informatie beïnvloed door AI?

Deze hoofdvraag is onderverdeeld in vier deelvragen:

1. In hoeverre worden AI-tools gebruikt in het dagelijkse journalistieke researchproces?
2. In hoeverre zijn journalisten op de hoogte van het gebruik en de werking van dergelijke AI-tools?
3. Welke invloed heeft het gebruik van geautomatiseerde tools op de diversiteit en betrouwbaarheid van journalistieke informatie?
4. Hoe kan de werking van AI in het journalistieke researchproces transparanter worden gemaakt?

Publicaties

Journalismlab - Zo denken journalistiek over Artificial Intelligence
Journalismlab - Google denkt mee aan bijna elk nieuwsartikel dat in Nederland verschijnt. Is dat erg?
Platform Journalistiek & AI - www.journalistiek-en-ai.nl