“Opinions are like assholes. Everybody’s got one” zei ‘Dirty’ Harry Callahan (Clint Eastwood) in de film The Dead Pool (1988). En dat is het probleem, wie koopt het nog een opinieblad als opinies overal vrij rondzwerven: in talkshows, op internet, in de weekendbijlagen van kranten.
Tegen die achtergrond is het geen wonder dat de markt voor opiniebladen lastig is; het is eerder een wonder dat ze het nog redelijk goed doen: De Groene groeit; Elsevier heeft nog steeds een oplage van meer dan 100.000 terwijl VN het tot drie jaar geleden eigenlijk ook heel goed leek te doen.
Over een langere periode gezien, zijn er echter nogal wat titels omgevallen, gefuseerd of gestopt als weekblad. Het hoogtepunt van de sector lag in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. In 1980 kende Nederland nog acht opinieweekbladen: De Groene (1877), Haagse Post (1914), VN (1945), de Tijd (1974, opvolger van dagblad de Tijd), Elseviers Weekblad (1945, begonnen als Elsevier’s Geïllustreerd Maandschrift, in 1891, verboden in 1940) en Magazine (1965), HN/Magazine (1945, opgericht als Hervormd Nederland) en het links-katholieke De Nieuwe Linie (1963).
Die laatste titel verdween als eerste (1982), het verkeerde al jaren in financiële problemen, bij dat blad moest je als auteur betalen om je stuk gepubliceerd te krijgen. Vervolgens fuseerden de Elseviers tot Elsevier (1987) en HP en De Tijd (1990). In 2002 werd HN/Magazine het 14-daagse Volzin, later werd dat weer een maandblad.
Kortstondig kwamen er twee weekbladen bij: Forum, de wekelijkse opvolger van het communistische dagblad De Waarheid (1990-1991) en het links-conservatieve (en zonder foto’s of advertenties) Opinio (2007-2008, gefinancierd door Roel Pieper). In 2012 werd HP De Tijd omgezet in een maandblad.
Op die niet-wekelijkse opiniemarkt worden overigens ook The Optimist (oplage 12.000, vroeger Ode) en Maarten (oplage 14.000) tot de opiniebladen gerekend. HP De Tijd heeft een gemiddelde oplage van zo’n 26.000.
Bij de drie overgebleven weekbladen daalt de oplage van Elsevier (sinds 2007) en VN (sinds 2010). De Groene stijgt sinds 2007. De totale betaalde oplage bleef tussen 2004 en 2007 ongeveer gelijk: rond de 200.000. In 2013 (gemiddeld over de eerste drie kwartalen) is dat bijna 25% lager: net boven de 150.000.
Alle drie de titels hebben verschillende oplage-strategieën. Daarover in aflevering 2 van deze miniserie. Maar over de strategie van De Groene is al vrij veel te lezen bij Tijdschriftcijfers – met name in de comments van voormalig uitgever Paul Disco onder de post.
