Leerteams in journalistiekonderwijs: what’s new?

AI-gegenereerde afbeelding
AI-gegenereerde afbeelding

Sinds enkele jaren zijn leerteams op de opleidingen van de Hogeschool Utrecht (HU) sterk in opkomst. Er zijn HU-breed bijeenkomsten voor belegd, in diverse opleidingen gonst het rond. Zo ook op de School voor Journalistiek. Menig collega heeft het erover: de studenten werken in hun eigen leerteam.

Zelden bespraken we wat we eigenlijk precies verstaan onder werken in leerteams. Wat is het verschil met samenwerken in een redactie? Hoe groot is de groep om nog leerteam te ‘mogen’ heten? Welke rol heeft de docent? Wat moet er gebeuren om het tot een succes te maken? En last but not least: wat is de functie ervan en je doel ermee?

Van leerteamleren bestaan verschillende definities. Zo beschreef Maartje ter Horst van Delden het in haar onderzoek als: “Een leerteam is een langdurige vorm van samenwerkend leren rond de leervragen van de teamleden, die in een kleine vaste groep op regelmatige basis bijeenkomt, al dan niet begeleid.” Het leren van de studenten staat hierin dus centraal.

Dat is iets anders dan het samen werken aan een beroepstaak, zoals we doen in de redacties in de opleiding. Hierin staat immers vooral het functioneren als journalist centraal, uiteraard met oog voor reflectie op professional skills als samenwerken en communiceren, maar veel minder vanuit eigen leervragen. Het gaat vaak over wat wij vinden dat ze moeten leren en minder over wat de student zélf wil leren.

Er valt zeker winst te behalen als we van de samenwerkende groepjes meer echte leerteams smeden. Dat begint bij achterhalen wat er niet direct zichtbaar is bij de student. De Amerikaanse psycholoog David McClelland bracht dit in kaart in een ijsberg. Boven het wateroppervlak is het gedrag zichtbaar (wat we doen), maar daaronder zitten allerlei lagen (wat we belangrijk vinden, waar we overtuigd van zijn en wat ons drijft). Door qua vragen als docent ook onder water te gaan zitten, komen er diepere overwegingen bij de student naar boven. Dat kan bijdragen aan hun motivatie en persoonlijke groei.

Maar een leerteam smeed je niet zomaar. Het vraagt ook iets van je rol als docent. Of liever gezegd coach. Om te beginnen zul je bewust verschillende begeleidingsstrategieën moeten inzetten (De Bruijn, 2009). Een echte eye opener voor mijzelf was om meer te monitoren. Dat wil zeggen dat je wat vaker je mond houdt en dingen laat gebeuren, in plaats van direct zelf te reageren of antwoord te geven. Laat het leerteam het zelf eerst oplossen. Hier zijn de studenten namelijk zelf prima toe in staat. Hoe meer jij het voortouw neemt, hoe meer ze naar jou als coach zullen kijken en hoe minder sprake er is van zelfsturing.

Bron: www.teamchange.nl

Leerteams succesvol maken is echter niet een kwestie van een groepje bij elkaar zetten. Er zijn mooie hulpmiddelen om een groepje tot een team te smeden, bijvoorbeeld met het Teamwiel van Vroemen. Door bewust aandacht te besteden aan samen motiverende doelen te stellen, een gedeelde verantwoordelijkheid te hebben, te zorgen voor heldere en open communicatie etc. verloopt de samenwerking succesvoller.

We zijn het ook een beetje aan onze stand verplicht. Doel is immers dat we startbekwame beroepsbeoefenaars afleveren die niet alleen de kennis en vaardigheden hebben die passen bij het beroep, maar ook klaar zijn om te functioneren in de maatschappij. Onderwijsfilosoof Biesta gebruikt daar onder meer de term subjectivering voor: een student laten uitgroeien tot en volwassen en verantwoordelijk mens met een eigen identiteit. Onze taak is om ze daarheen te begeleiden en hun drijfveren en passies te laten ontdekken. Een mooie korte uitleg over zijn gedachtengoed vind je hier.

Wat mij betreft biedt werken in leerteams ook voor journalistiekonderwijs veel kansen en mogelijkheden. We werken al in redacties, door veel bewuster in te gaan op leervragen en daarmee het leren centraal te stellen (en niet voornamelijk of alleen de beroepstaak), maken we nog een mooie extra slag in de ontwikkeling van de student. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de mogelijkheden om leerteams van docenten te maken. Want in het kader van een leven lang leren valt er ook daar veel mee te doen.

Bruijn, E. d. (2009). De docent beroepsonderwijs: jongleren op het grensvlak van twee werelden. De identiteit van de HBO-professional. Hogeschool Utrecht.

Over Journalismlab

Onderzoek in de context van de digitale wereld

Het lectoraat Kwaliteitsjournalistiek in Digitale Transitie (JournalismLab) doet aan de hand van diverse thema’s praktijkgericht onderzoek. Hierbij kijken we naar de wederkerigheid tussen drie journalistieke processen: productie, inhoud en effect.

Deel dit artikel:

Lees meer

Thema's

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Wil je op de hoogte blijven van Journalismlab en alle ontwikkelingen schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.