Waar vinden burgers informatie over lokale politiek? Wordt de rol van nieuwe media groter dan die van traditionele media? Zijn websites alleen een doorgeefluik van krant, televisie en radio, of bieden ze extra mogelijkheden? Dragen nieuwe onafhankelijke kanalen bij aan nieuwsvoorziening en discussies, of kopiëren ze alleen content van anderen? Wordt de discussie over lokale politiek heftiger nu er nauwelijks drempels zijn bij online publiceren?
Aanvankelijk waren het regionale kranten, huis-aan-huisbladen en de lokale en regionale omroep die voor de informatievoorziening zorgden, maar de rol van deze media wordt minder omdat oplagen dalen en de concurrentie van nieuwe digitale media toeneemt. De vraag is dus welke bijdrage traditionele en nieuwe digitale media leveren aan de informatievoorziening op lokaal niveau.
Om antwoord te krijgen op die vraag hebben we in twee Nederlandse gemeenten in de provincie Utrecht (Leusden en Bunschoten) alle mediakanalen geïnventariseerd en gedurende één week de inhoud van deze kanalen bekeken op de aanwezigheid van nieuws en informatie die op de één of andere manier over de gemeentelijke politiek ging, inclusief klachten over beleid, plannen, voorstellen, discussies en vergaderingen. We lazen kranten, ploegden huis-aan-huisbladen en nieuwsbladen door, bekeken en beluisterden uitzendingen van lokale en regionale omroepen, downloaden tientallen websites met lokaal nieuws en checkten ook nog eens diverse Twitter-accounts.
Eén ding is zeker: het media-aanbod op lokaal gebied is indrukwekkend met meer dan twee dozijn mediakanalen per gemeente. Dit resultaat komt overeen met een eerdere inventarisatie waarin in 20 gemeenten onderzoek werd gedaan en waarin een gemiddelde van 26 kanalen werd gevonden. Twee derde van deze kanalen zijn digitaal: websites van kranten en omroepen, onafhankelijke websites, aggregatiesites en Twitter-accounts.
Minder vrolijk stemmend is het overzicht van media die nieuws over politiek bevatten. De helft van alle kanalen berichtte in de onderzoeksweek niet over politiek. Slechts een kwart van alle mediakanalen eigen (politiek) nieuws over de gemeente had. Het andere kwart publiceerde alleen maar berichten die eerder elders waren verschenen.
Digitale media spelen geen rol van betekenis. Die plaatsen door wat elders gepubliceerd wordt; eigen nieuwsgaring, discussie, kritiek en commentaar ontbreekt. Het zijn verzamelaars en doorgevers, geen nieuwsbrengers. Het meeste (originele) nieuws wordt nog steeds geproduceerd door traditionele media die daarbij overigens sterk leunen op institutionele bronnen zoals gemeente en politieke partijen. Eigen onderzoek, kritiek en analyse ontbraken grotendeels.
Afgelopen vrijdag 10 juni is ons onderzoek gepresenteerd tijdens het Politicologenetmaal 2011 in Amsterdam.
