Alles klopt: mooie voorbeelden, beeldende citaten, logische conclusies, overtuigende verhalen. Totdat je iets tegenkomt waar je zelf bij bent geweest, of waar je net iets vanaf weet dan de gemiddelde lezer… en dat klopt dus niet.
In de Volkskrant werden lezers, kopers en abonnees van kranten door elkaar gehaald (een veel voorkomend misdrijf in de mediajournalistiek) terwijl telegraaf.nl zich in 67 miljoen maandelijkse bezoekers mocht verheugen (moest bezoeken zijn). In Het Parool mag de hoofdredacteur van Margriet zeggen dat haar blad bijna net zo groot is als Libelle, in werkelijkheid is de oplage ongeveer de helft. In VN werd in een stuk over Meerssen gewag gemaakt van de lokale zender L1, het is een regionale zender. In Ontspoorde Wetenschap schrijft Frank van Kolfschooten over de Faculteit Communicatiewetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Dat moet de studierichting Communicatiewetenschap zijn. Ook schrijft hij over dagblad De Stem. Die krant heet BN DeStem.
Een legertje fact-checkers
Het zijn geen halsmisdrijven, de strekking van de verhalen blijft overeind, bij kranten dalen oplage en bereik, Libelle is groter dan Margriet, Meerssen is een beerput en het boek van Van Kolfschooten moet verplichte literatuur zijn voor elke wetenschapper en wetenschapsjournalist.
Iedereen heeft zulke ervaringen, alles lijkt te kloppen totdat het over iets gaat waar je zelf iets vanaf weet: namen worden verkeerd gespeld, plaatsen elders gesitueerd, jaartallen onjuist weergegeven, instanties en functies door elkaar gehaald.
In de VS hebben grote kranten fact-checkers in dienst, voor het artikel over Diederik Stapel in de NYT heeft een legertje fact-checkers alles nagebeld en gecontroleerd. In Nederland betekent fact-checken (FHJ, nrc.next, Volkskrant) dat je bij één zaak eens precies gaat uitzoeken hoe het nu zit met alle gegevens, in de VS gaat het om alle feiten en feitjes: die moeten gewoon kloppen. God is in the details, kwaliteit ook.
UPDATE 3 MEI 2013
God is niet alleen in the details, hij straft ook onmiddellijk. Via Twitter meldde Frank van Kolfschooten dat ik als “spijkersoplaagwaterzoeker” in dit stukje zijn naam verkeerd gespeld had. Het is inmiddels verwijzigd, maar het stond er dus echt: Van Kolfschoten (met één o – en zelfs twee maal).
In dit verband erg komisch: spijkersoplaagwaterzoeker @pietbakker spelt mijn naam tweemaal verkeerd: journalismlab.nl/2013/05/hebben… …
— kolfschooten (@kolfschooten) 2 mei 2013
De vraag of Nederlandse media – inclusief blogs – fact-checkers nodig hebben lijkt me hiermee trouwens wel beantwoord… mijn excuses.
