De core-business van de journalistiek is niet innovatie, het is nieuws. En nieuws is iets wat iemand liever niet openbaar gemaakt ziet, “the rest is advertising”.
FTM is helemaal niet zo innovatief. Onthullingsjournalistiek? Kennen we al jaren! Via een website? So What? Een Paywall? Niet echt vernieuwend.
Maar dat is natuurlijk niet waar het om gaat. Het Keijzer-dossier is een klassiek staaltje van onderzoek en onthullingen, van nauwgezet openbare bronnen en persoonlijke contacten raadplegen, van pogingen van de beklaagde om zaken te bagatelliseren, van vriendjes die druk proberen uit te oefenen, van een old-boys-netwerk dat zich bedreigd voelt.
Keizergate is een prima opsteker voor de reputatie van FTM en hopelijk een aanzet tot de groei van het aantal abonnees (een beetje advertising kan hier geen kwaad), en dat is goed nieuws voor de Nederlandse onderzoeksjournalistiek.
En, nieuws over de begrafenis/crematie-business heeft een mooie traditie in de onderzoeksjournalistiek. Een traditie die meer dan 50 jaar teruggaat.
An American Way Of Death
In 1963 publiceerde Jessica Mitford, een telg uit een aristocratische Britse familie die zich tot Amerikaanse had laten naturaliseren, de bestseller An American Way Of Death (in het Nederlands nogal curieus vertaald als Laatste eer naar laatste mode). In het boek werd de overlijdensindustrie meedogenloos onder de loep genomen. De nadruk bij Mitford lag vooral om de exploitatie van de nabestaanden die in handen vielen van een nietsontziende bedrijfstak die gebruik maakte van de zwakke positie van de families om ze financieel flink lichter te maken.
In 1998 verscheen een revised edition van het boek dat door Mitford zelf, vlak voor haar dood in 1996 was afgerond, haar begrafenis was volgens Wikipedia op haar eigen verzoek zo goedkoop mogelijk gehouden: $ 533.31.
Na An American Way Of Death schreef ze onder meer Kind and Usual Punishment: The Prison Business (1973) over het Amerikaanse gevangenissysteem.
Poison Penmanship
Voor onderzoeksjournalisten is Poison Penmanship: The Gentle Art of Muckraking, uit 1979 interessant. Het is een verzameling essays over onderzoeksjournalistiek, inclusief tips en trucks (hoe je interviews structureert, van kind to cruel, hoe je niet-willende bronnen overhaalt en hoe belangrijk het is om zoveel mogelijk trade journals te lezen).
Met het Keizer-dossier van FTM is de cirkel niet rond, maar de traditie wel voortgezet, Eric Smit en Kim van Keken op de schouders van deze reuzin.
—
De foto boven is een compilatie van een screenshot van de site van FTM (Henry Keizer), het Twitter-account van Eric Smit en een still uit een video-opname van de immer strijdbare Mitford uit 1991.
