Het lectoraat Kwaliteitsjournalistiek in Digitale Transitie gaat vanaf 1 februari binnen het project Verbroken Verbinding onderzoeken hoe de relatie tussen journalisten en het publiek versterkt kan worden door middel van conversational AI-toepassingen, zoals chatbots en smart speakers. Vorige week heeft Regieorgaan SIA de RAAK-Publiek onderzoeksaanvraag gehonoreerd.
Voor dit onderzoek ontwerpen we samen met de redacties van NOS, Omroep Brabant en Omroep Venlo verschillende toepassingen voor conversational AI aan de hand waarvan duidelijk moet worden welke onderwerpkeuzes wel en niet bijdragen aan vertrouwen in de journalistiek. Denk hierbij aan de toon, omvang van de mogelijkheden en vrijheid van de chatbot (dit kan namelijk goed misgaan: Pakketdienst haalt AI-chatbot offline na gedicht over slechte service). We vragen ons af welke vertrouwensindicatoren belangrijk zijn voor de makers en gebruikers van journalistieke AI-toepassingen.
Naast de journalistieke partners bestaat het consortium uit de Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO), Joris Heijkant (developer van conversational AI), het lectoraat Human Experience Design (Hogeschool Utrecht) en het lectoraat Journalistiek en Design (Fontys).
Meer weten? Neem dan contact op met dr. Renée van der Nat (renee.vandernat@hu.nl).
Wat gaan we doen? En waarom?
Nieuwsorganisaties maken zich zorgen om burgers die zich in toenemende mate afkeren van het nieuws. In onderzoeken komt naar voren dat het publiek vindt dat nieuwsorganisaties er niet in slagen een beeld van samenleving te schetsen waarin zij zichzelf herkennen en zich erkend voelen. Mensen geven aan dat nieuwsmedia hen onvoldoende diepgang, duiding en verschillende perspectieven bieden. Journalistieke nieuwsmedia maken zich daarom zorgen over hun rol in de samenleving en vragen zich af hoe ze de betrokkenheid met het publiek kunnen versterken.
De vraag is dan hoe nieuwsmedia in een gedigitaliseerde samenleving de relatie met het publiek kunnen vormengeven op een manier die burgers het gevoel geeft serieus genomen te worden. Publieke organisaties, zoals overheden, maken in toenemende mate gebruik van conversational AI (CA) om de relatie met het publiek te verbeteren. Geavanceerde conversational AI kan bijdragen aan een goed geïnformeerde samenleving, een taak die de journalistiek, en de publieke media in het bijzonder, expliciet nastreven. Echter, voor een succesvolle implementatie is niet alleen goed functionerende technologie belangrijk. Het vertrouwen van het publiek is minstens zo essentieel.
In het onderzoeksproject Verbroken Verbinding zoeken experts uit de journalistiek, techniek en design samen met publieke omroepredacties op nationaal, regionaal en lokaal niveau naar manieren hoe nieuwsmedia conversational AI kunnen inzetten om de nieuwsvoorziening beter aan te laten sluiten bij de informatiebehoefte van burgers en tegelijkertijd rekening houdt met journalistieke waarden en normen. Samen met NOS, Omroep Brabant en Omroep Venlo onderzoeken we door middel van ontwerpgericht onderzoek hoe conversational AI hierin een rol kan spelen. Het onderzoek levert naast werkende prototypes ook ontwerpprincipes op die in verschillende journalistieke contexten richting kunnen geven aan redacties voor de ontwikkeling van een eigen conversational AI.
