Zolang er geen vaccin gevonden wordt, hebben we alleen ons (gezond) verstand om COVID-19 te beheersen. Daarom om de dag een post met links en kanttekeningen over het raakvlak tussen virus en journalistiek. Aflevering 21, 27 april 2020
De makers van de World Press Freedom Index kunnen op dit moment niet anders dan trekken aan alle noodbellen die ze kunnen vinden dan wel bedenken. Want het rapport waarmee ze, vóór corona, mee bezig waren, dreigde al behoorlijk somber te worden. En nu dit.
In het kader van het noodzakelijk optimisme dan toch eerst maar het goede nieuws: dat is dat de Index er in vergelijking met vorig jaar toch net een beetje beter uitziet, 0,9% beter zeggen de opstellers – wat dat ook precies mag betekenen. Maar ja, dat beetje beter maakt wel deel uit van een ‘veel slechter’ op de langere termijn, namelijks sinds 2013 toen de Index voor het eerst opgesteld werd.
The proportion of countries that are coloured white on the press freedom map, meaning the press freedom situation is “good,” is unchanged at 8%, but the percentage of countries coloured black, meaning the situation is “very bad,” has increased by two points to 13%.
Vijf thema’s onderscheiden de opstellers in hun rapport – vijf oorzaken, zo je wilt, van de wereldwijd verslechterende situatie van de persvrijheid:
Geopolitieke crisis
One of the most salient crises is geopolitical, caused by leaders of dictatorial, authoritarian or populist regimes making every effort to suppress information and impose their visions of a world without pluralism and independent journalism.
Technologische crisis (‘digitalisering’)
Propaganda, advertising, rumour and journalism are in direct competition. The growing confusion between commercial, political and editorial content has destabilised democratic guarantees of freedom of opinion and expression.
Democratische crisis
Leading politicians and those close to them continue to openly foment hatred of journalists. The democratically elected presidents of two countries, Donald Trump in the United States (up 3 at 45th) and Jair Bolsonaro in Brazil (down 2 at 107th), continue to denigrate the media and encourage hatred of journalists in their respective countries.
Vertrouwenscrisis
Mistrust of media outlets suspected of broadcasting or publishing news contaminated by unreliable information continues to grow. According to the Edelman Trust Barometer, which studies the public’s trust in institutions, 57% of the people polled in its latest international survey thought the media they used were contaminated with untrustworthy information
Economische crisis
The digital transformation has brought the media to their knees in many countries. Falling sales, the collapse in advertising revenue and the increase in production and distribution costs linked above all to increases in the price of raw materials have forced news organisations to restructure and lay off journalists.
Het is op deze plek al herhaaldelijk gezegd: oorlogen, rampen, crises en epidemieën hebben gewoonlijk de neiging bestaande tendensen te versterken. Zo ook deze. Het is eenvoudig te zien. Ga bovenstaand rijtje maar af en stel de eenvoudige vraag: wat doet corona hiermee? Het antwoord ligt voor het oprapen. Niettemin nog een paar citaten uit het rapport.
Wat betreft de geopolitieke crisis:
The public health crisis provides authoritarian governments with an opportunity to implement the notorious “shock doctrine” – to take advantage of the fact that politics are on hold, the public is stunned and protests are out of the question, in order to impose measures that would be impossible in normal times.
Wat betreft de democratische crisis:
The democratically elected presidents of two countries, Donald Trump in the United States (up 3 at 45th) and Jair Bolsonaro in Brazil (down 2 at 107th), continue to denigrate the media and encourage hatred of journalists in their respective countries.
Wat betreft de technologische crisis:
The pandemic has amplified the spread of rumours and fake news as quickly as the virus itself.
Kortom, welkom in de nieuwe wereld. Het zal nog een hele klus worden daarin de, ook journalistieke, verworvenheden van de oude wereld hoog te houden.
