Het is een goed gebruik om reportages te beginnen met een persoon. Dat maakt het verhaal menselijk. De lezer voelt zich verbonden met de beschreven gebeurtenissen. Maar soms is het gebruik van een persoon aan het begin van je verhaal niet meer dan een flauwe truc. Ad Bloemendaal geeft daar een mooi voorbeeld van vanmorgen in de Volkskrant. In een verhaal over Samaritanen in Israël. (Samaritanen halen bruiden uit Oost-Europa) introduceert hij Alla Yevdokimova, een vrouw die vanuit de Oekraïne naar Israël verhuisde om daar met een Samaritaanse man te trouwen. Na haar in de eerste alinea te hebben voorgesteld, keert Bloemendaal haar in de tweede alinea de rug toe om vervolgens zijn eigen verhaal uit de doeken te doen. Je zou dat journalistiek opportunisme kunnen noemen.
De reportage begint zo:
“Alla Yevdokimova verhuisde twee jaar geleden van Cherson, aan de Zwarte Zee, naar Kiryat Luza, een klein dorp op de heilige Samaritaanse berg Gerzim bij Nablus (dat zijn wat veel vreemde namen om lekker in het verhaal te komen, maar dat is hier niet het punt). Wat bewoog de nu 25-jarige Oekraïense tot die radicale stap? Was het haar liefde voor Azzam Altif (53) of een zucht naar avontuur? Alla weet niet precies wat ze toen dacht. Maar ze is zichtbaar gelukkig met haar nieuwe identiteit als Samritaanse. Kiryat Luza is klein, maar we vormen hier één grote familie’, zeg ze stralend.”
Dat is alinea 1. Het voelt vanaf het begin al niet helemaal goed, omdat Alla niet echt zelf aan het woord komt en meteen door de journalist wordt beoordeeld als iemand die niet weet wat ze wil. Maar dan nog moet de situatie van Alla het begin zijn van waaruit het verhaal zich ontspint. Maar niets daarvan. Alla wordt in de tweede alinea direct aan de kant gezet.
Dat gaat zo.
“Liefde en avontuur daargelaten: samen met andere Oost-Europese vrouwen is Alla naar de Westelijke Jordaanoever gehaald om de nietige etnisch-religieuze Samaritaanse gemeenschap van Kiryat Luza te versterken.”
Wat mij als lezer hieraan stoort is dat de verteller iemand aan mij voorstelt en haar opvatting meteen diskwalificeert. Waarom het verhaal dan met haar beginnen? Om te laten zien hoe onnozel ze is?
De winst die je boekt door een verhaal te personaliseren, verspeel je weer als je van jezelf als verteller een hooghartig personage maakt. Dat is wat hier gebeurt.
