Hoe vormen mens en ruimte gezamenlijk een redactie vloer?
De redactievloer. Of je nu de hele dag op pad bent of juist de hele dag aan je bureau aan een stuk werkt, je kan er als journalist niet omheen. Vroeger of later bevind je je op de redactievloer. Maar hoelang sta je er eigenlijk bij stil hoe de redactieruimte is ingericht? En dan hebben we het niet alleen over de plaatsing van het meubilair, maar ook over hoe je je binnen de ruimte voelt. En hoe je je door de ruimte beweegt. Hoe bepaalt de fysieke ruimte jouw werkervaring? En hoe geef jij als journalist zelf ook vorm aan deze ervaring? Met andere woorden, hoe vormen mens en ruimte gezamenlijk een redactie vloer?
Wij hebben deze vragen onderzocht op de redactievloer van het Dagblad van het Noorden. Omdat de ervaring van een atmosfeer heel persoonlijk en individueel kan zijn, besloten wij om dit vanuit meerdere perspectieven te onderzoeken. Namelijk die van de chef-redactie en andere journalisten ter plekke aan het werk. Maar ook die van grafisch ontwerper Ricky Booms die op uitnodiging van ons de redactievloer vertaalde in een kunstwerk. En uiteraard het perspectief van onszelf als onderzoekers ter plaatse. De chef-redactie gaf ons inzichten aan de hand van een zintuigelijke rondleiding (hierover meer verderop in het blog) die wij als onderzoekers vastlegden op film. Ricky Booms maakte een grafisch werk naar aanleiding van zijn observaties en gaf ons inzichten in de schetsen die hij op de redactievloer maakte. Ik en mijn co-onderzoeker Sander Hölsgens van de Rijksuniversiteit Groningen registreerden onze observaties aan de hand van video opnames.
Recht doen aan je onderzoeksdata
Maar wat doe je nu met een stapel schetsen, videomateriaal van een uur-durende rondleiding en losse beelden van de redactievloer? Hoe breng je dit samen zonder de multipliciteit van de ervaringen te verliezen? Terwijl je toch wel iets wilt kunnen zeggen over de interactie tussen mens en ruimte op de redactievloer van het Dagblad van het Noorden? Nu ons onderzoek over de grenzen van de journalistiek naar de laatste fase aan het bewegen is; analyse en presentatiev- stellen wij als onderzoekers steeds vaker de vraag hoe wij alle data kunnen verwerken op een wijze die de arts-based methode van verzameling recht toe doet.
Wij kozen voor onze analyse van de redactie van het Dagblad van het Noorden uiteindelijk voor een niet-lineare vorm van analyse en presentatie. Waarbij het uiteindelijke werk van Ricky als een soort ruimtelijke blauwdruk fungeert voor de zintuigelijke ervaringen van de chef en de observaties van de onderzoekers. Zoekend naar een vorm om deze verschillende en individuele ervaringen recht te doen, maar ze ook samen te brengen in een formaat waarmee er een totaal beleving ontstaat van de redactievloer, kwamen wij bij het artistiek platform ‘Research Catalogue’.
De ‘Deep-map’
Op dit platform kun je zelf de structuur van je uiteindelijk presentatie vormgeven. In ons geval door als basis een ‘deep map’ te nemen; Een kaart die niet zozeer geografische data en metingen als uitgangspunt neemt, maar juist meer sociale elementen zoals emoties of ervaringen. Wij hebben de zintuigelijke rondleiding als basis genomen voor deze publicatie.
Zo’n zintuigelijke rondleiding is bedoeld om iemand een ruimte te laten ervaren op een manier die hij of zij normaal gesproken niet doet. Je vindt normaal gesproken het lichtknopje blind op de tast en hangt routineus je jas elke dag aan hetzelfde haakje. Dit zijn dingen waar je niet meer over nadenkt wanneer je veel tijd in een ruimte doorbrengt. Maar wat als je gevraagd wordt om een ruimte te beschrijven aan de hand van geur? Of temperatuur? De geluiden die je hoort. Je wordt je dan op een hele andere manier bewust van de ruimte, en hoe je er zelf doorheen beweegt.
Door op deze manier de redactievloer te exploreren met de chef-redactie vonden wij zelfs meer dan één individuele atmosfeer op de redactievloer. De chef bleek zich op verschillende plekken in de ogenschijnlijke open ruimte op een andere manier te positioneren, te voelen en te bewegen. Elk van deze atmosferen zijn te vinden in de kaart hierboven. Per atmosfeer kan in de uiteindelijke publicatie weer doorgeklikt worden naar interviews met andere medewerkers, theoretische kaders en andere multimediale observaties van zowel Ricky als de onderzoekers. Hierbij geven we al in inkijkje in de conceptversie.
