De staat van lokale journalistiek in Europa

In de Verenigde Staten en Canada zijn er veel zorgen over de staat van de lokale journalistiek. Een recent rapport van Northwestern University toont aan dat meer dan de helft van de 1,766 counties in de Verenigde staten geen media of enkel één lokaal medium heeft waar burgers uit kunnen kiezen. Daar spreken ze van zogenaamde ‘blind spots’ of nieuwswoestijnen. In Canada spreekt April Lindgren, initiator van het Local News Research Project over toenemende nieuwsarmoede, gebieden waar geen toegang is tot goede journalistiek.

Nieuwswoestijnen in Europa?

Maar hoe staat het met de lokale journalistiek1 in Europa? The European Federation of Journalists heeft samen met de Centre for Media Pluralism and Media Freedom (CMPF), International Media Support (IMS) en Journalismfund.eu het project ‘Local Media for Democracy’ opgezet met als doel om na te gaan in hoeverre we kunnen spreken van nieuwswoestijnen in 27 Europese landen2. Daarbij is het concept nieuwswoestijn breed genomen en is er niet enkel gekeken naar het media-aanbod, maar ook naar het functioneren van lokale media.

Het onderzoeksrapport is net gepubliceerd. Er is gekeken naar meerdere indicatoren waaronder het aantal mediakanalen, economische en politieke omstandigheden, evenals de mate van veiligheid van lokale journalisten en de sociale inclusiviteit van lokale en gemeenschapsmedia ten opzichte van minderheden, gemarginaliseerde gemeenschappen en het vermogen om in contact te komen met het publiek.

Risicofactoren

Hoewel Europese landen verschillen in grootte, achtergrond en politiek en mediasysteem, laat dit onderzoek wel een aantal gemeenschappelijke risicofactoren zien.

Ten eerste, het aanbod van lokaal nieuws in niet-stedelijke en landelijke gebieden is problematisch. Dat heeft enerzijds te maken met het dalend aantal verkoop/ophaalpunten en anderzijds met de digitalisering van het aanbod, waardoor de vergrijzende plattelandsbevolking moeilijker te bereiken is. Daarnaast zijn steeds meer redacties genoodzaakt te centraliseren in grotere steden, waardoor ze landelijke gebieden minder bereiken.

Ten tweede, veel lokale media worstelen met hun bestaanszekerheid. Door dalende advertentie-inkomsten en gebrek aan bereidheid bij het publiek om te betalen voor lokaal nieuws is het moeilijk om stabiele inkomsten te garanderen. Het gebrek aan financiering om innovatie te bevorderen en het gebrek aan voldoende financiële steun voor publieke media vormen ook een hoog risico, zij het in mindere mate.

Ten derde, lokale journalisten hebben in de meeste landen te maken met minimumlonen. Bovendien hebben veel lokale media er de laatste jaren voor gekozen om freelancers in te huren om kosten te besparen.

Een vierde risico is de bedreiging van lokale journalisten. Terwijl in veel landen fysieke en online bedreiging stabiel of afgenomen is, zijn er ook landen waar de zorg over bedreiging groot is. Er is geen duidelijkheid of lokale journalisten meer te maken hebben met bedreigingen en intimidatie in vergelijking met journalisten die voor landelijke media werken.

Er zijn wel verschillen als het gaat om de onafhankelijkheid van lokale journalistiek. Bijvoorbeeld als het gaat om politieke controle die mogelijk kan worden uitgeoefend via direct en/of indirect eigendom. Centraal- en Zuidoost-Europa (COE en ZOE) zijn de gebieden die het meest te lijden hebben onder de politieke en commerciële controle over de lokale media, met een nadelig effect op de betrouwbaarheid en diversiteit van informatiebronnen.

Tot slot, lijkt sociale inclusiviteit vooral problematisch als het gaat om het bereiken van gemarginaliseerde groepen, zoals vrouwen, de LHBT+-gemeenschap, ouderen en mensen met een handicap.

Het rapport geeft een eerste indicatie van de staat van lokale journalistiek in Europa met aanbevelingen voor zowel journalisten als beleidsmakers.

Op de interactieve kaart zie je per indicator de risicobeoordeling. Het rapport ‘Uncovering news deserts in Europe’ kun je here downloaden.

  1. De definitie van wat lokaal betekent, verschilt per land. In dit onderzoek worden lokale media gedefinieerd als kanalen die actief zijn in verschillende sectoren (gedrukt, audiovisueel, radio en digitaal) op verschillende sub-nationale niveaus en die zich richten op een lokaal en meer geografisch afgebakend publiek. ↩︎
  2. Oostenrijk, België, Bulgarije, Kroatië, Cyprus, Tsjechië, Denemarken, Estland, Finland, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Spanje, Zweden, Nederland. ↩︎

MEER OVER

About Journalismlab

Research group Journalism in Digital Transition of the University of Applied Sciences Utrecht

Het lectoraat Kwaliteitsjournalistiek in Digitale Transitie (JournalismLab) doet aan de hand van diverse thema’s praktijkgericht onderzoek. Hierbij kijken we naar de wederkerigheid tussen drie journalistieke processen: productie, inhoud en effect.

Deel dit artikel:

Read more

Thema's

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Wil je op de hoogte blijven van Journalismlab en alle ontwikkelingen schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.