Journalistieke verhalen die verdwijnen; het is geen marginaal probleem. In oktober begon J-lab verdwenen journalistieke verhalen en website te verzamelen. In Meldpunt Prullenbak verschenen voorbeelden van allerlei verschillende nieuwsmedia: kleine lokale spelers, maar ook NOS, VPRO en de Volkskrant kampen met dit probleem. Gebrek aan kennis over het behoud van online archieven speelt zeker een rol, maar zoals ik oktober voor J-lab schreef, is de technologie ook nog niet toereikend om alle vormen van online journalistieke verhalen te archiveren.
Op 15 februari hopen wij het kennishiaat gedeeltelijk te verhelpen. Tijdens de expertisemiddag webarchivering bij Beeld & Geluid, brengen we het probleem in kaart en ontdekken we welke oplossingen hiervoor zijn. We nemen een kijkje in de keuken van professionals die het wel is gelukt, en laten zien hoe we hun oplossingen kunnen toepassen in de journalistiek. Schrijf je hier in voor de Expertisedag. Entree is gratis.
Wil je vermiste content melden? Dat kan here
Wat onderzoeken we?
Uiteraard draait het allemaal om verdwenen journalistieke verhalen en websites. Specifieker richt het onderzoek zich op digitale content die is verdwenen: content die digitaal geboren is. De pdf-krant of uitzendingen die later online verschijnen, laten wij buiten beschouwing. Ook verhalen die bewust offline worden gehaald omdat er een ethische kwestie speelt, nemen wij niet mee in dit onderzoek.
Wat blijft er dan over? Nog heel veel! Verdwenen nieuwswebsites, niet-werkende interactieve verhalen, sub-merken die ophouden te bestaan, journalistieke start-ups die het niet redden. Naast de meldingen in Meldpunt Prullenbak, hebben we zelf de data aangevuld op basis van eigen onderzoek. Tot nu toe hebben we 54 cases verzameld. Om grip te krijgen op het probleem, hebben de data ingedeeld in vier categorieën.
Verdwenen
Dit is content waarvan wij niet hebben kunnen achterhalen of het nog bestaat. Hiervan is Planet.nl het meest opzienbarende voorbeeld. Als je de link volgt, kom je uit op de algemene website van KPN, maar de eerste internetkrant van Nederland is nergens meer te vinden.
Planet.nl werd tot 31 december 2007 door een redactie voorzien van nieuws en andere journalistieke verhalen, maar het meeste hiervan is niet meer te vinden. Een mooie uitzondering is SHIFT van Erwin van der Zande.
Volgens Wikipedia werd het nieuwsgedeelte overgenomen door DAG.nl (gestopt in 2009), maar ook hiervan zijn slechts enkele snapshots bewaard gebleven.
Offline bewaard
Dit is content die online niet meer te vinden is, maar waarvan we weten dat het offline of in een niet-publieke database is opgeslagen. Uiteraard is het lastig na te gaan of alle verloren content nog ergens op een harde schijf staat.
Ook Dichtbij.nl is een goed voorbeeld.
Kapotte links
Content waarvan de link ‘kapot’ is vormt een categorie op zich, en wordt vaak per toeval ontdekt omdat bezoekers op een 404-pagina terecht komen. Het fenomeen wordt ook wel link rot genoemd. Deze verhalen staan nog online, maar oude links werken niet meer. Het probleem ontstaat meestal bij de migratie van een website naar een ander domein. Recent ging het mis bij De Telegraaf. Na een migratie van de website, bleken links niet meer te werken. TMG heeft het probleem inmiddels verholpen.
Misvormde verhalen
In dit geval staat het verhaal nog online, maar niet meer in de vorm waarin het origineel is gepubliceerd. Denk aan ontbrekend beeldmateriaal, of niet werkende interactieve elementen. De Eritrea-route. Een digitale routekaart waarop te zien is welke weg Eritrese vluchtelingen afleggen naar Ter Apel van One World is een mooi voorbeeld.
Ook zien we soms verhalen voorbijkomen waar verdwenen foto’s een gat achterlaten, zoals bij Why you so fat? van NRC:
Hoe nu verder?
Een structurele oplossing is er nog niet. Voorlopig kan ik jullie slechts een algemene conclusie bieden. Het probleem is wijdverbreid, en neemt verschillende vormen aan. Helaas bestaat er geen magische tool waarmee je makkelijk een hele website voor eeuwig en in elke vorm kan opslaan. Gelukkig zijn er wel tools beschikbaar waarmee je zelf (en met veel handwerk) online content kunt archiveren. Hiervoor raad ik Webrecoder aan.
Ook is het belangrijk dat nieuwsmedia zelf een archief opbouwen dat niet alleen via een browser toegankelijk is, zoals nu vaak het geval is. Wat als op een dag onze browsers niet meer werken?
