Zolang er geen vaccin gevonden wordt, hebben we alleen ons (gezond) verstand om COVID-19 te beheersen. Daarom een dagelijkse post met links en kanttekeningen over het raakvlak tussen virus en journalistiek. Aflevering 4, 28 maart 2020. Chris van der Heijden en Sebastiaan van der Lubben
**
Corona maakt alles scherp: ethische dilemma’s
Gisteren kreeg ik een verontrustend filmpje van een kennis uit India. Op dat filmpje was te zien hoe de politie in New Delhi inslaat op mensen die schijnbaar zonder reden over straat gaan. Mijn verontwaardiging was meteen groot. Ik zocht op internet naar vergelijkbare informatie en inderdaad: het barst ervan. Terwijl je in Spanje (waar op dit moment mijn vrouw en dochter verblijven) een boete krijgt als je zonder reden de straat op gaat, word je in India verrot geslagen.
Schande!
Schande?
Toch is het vanuit onze positie wel wat te gemakkelijk om zoiets te roepen, althans als je van mening bent dat mensen gestraft moeten worden als ze zich niet aan een lockdown houden. Volgens mij vinden we dit laatste allemaal. Een lockdown moet je in acht nemen, al is het niet voor jezelf dan voor anderen. Vandaar een bon. Terecht. Maar in India is het geven van een ‘bon’ nauwelijks mogelijk. Velen, vooral de armsten en dat zijn precies degenen die op straat zijn, hebben geen papieren. En dus hebben zij ook geen adres. Zij hebben zeker geen geld. Een boete is dus niet mogelijk. Vervolgens zijn er nog maar twee mogelijkheden: je straft op een andere manier of je straft niet. Pleit ik hiermee voor lijfstraffen? Nee, waar ik voor pleit is iets meer besef, zeker bij journalisten, voor het feit dat het niet overal is als bij ons en dat de wijze lessen die ‘wij’ (WHO, westen enz) geven, niet overal op dezelfde manier toepasbaar zijn. Dat is een van de dingen die we geleerd hebben van het ebolavirus. Corona maakt alles scherp. Ook dit. We zullen daarvan in komende maanden nog honderden andere gevallen zien. [cvdh]
Corona vormt sociaal kapitaal
Corona is gelukkig niet louter kommer en kwel. Er zijn ook tal van voorbeelden die tonen dat er zelfs mooie kanten aan zitten. We zien dat overal: in de gezondheidszorg, in de buurt (houd je van appeltaart? vroeg de buurvrouw zojuist via de app, haar dochter verveelde zich en dus… appeltaart), op internet maar ook in de journalistiek. Zo hebben tal van uitgevers de paywalls geheel of gedeeltelijk weggehaald. Alom worden nieuwsbrieven gemaakt. Media dragen op allerlei manieren bij om de situatie beter of eigenlijk minder slecht te maken, via waarschuwingen, spelletjes, tips voor vermaak, opbeurende verhalen. Een zeer groot deel van de huidige journalisten bedrijft op dit moment een vorm van journalistiek waarvoor zij gewoonlijk de neus ophalen: servicejournalistiek. Niet kritisch zijn maar juist dienend, dienstverlenend. Alom proberen lokale of regionale kranten, radio- en tv-stations het middelpunt te vormen van een gemeenschap. Sociale media worden daarbij vaak op prachtige manier ingezet. Enzovoort. Het is zonder twijfel juist dat we sinds lang vooral ‘alleen bowlen’. Maar op dit moment, nu we echt alleen zijn, proberen we het toch vaak met succes samen te doen. Digitaal, dat dan weer wel. [cvdh]
Corona-intelligence
U wilde nog iets weten over COVID-19? Nou, u valt met uw neus in de boter. Om wetenschappers en burgers (waaronder journalisten) goed te informeren, gaan er wereldwijd databases open met heel veel kennis, veelal gratis. Wat denkt u van 24.000 papers over het virus? Of meer dan 1.500 fact checks over corona? We hebben een unieke intelligence position, zogezegd. Toch is er dagelijks behoefte aan data: COVID-19 leidt ook tot nieuwe vragen over monitoren en opsporing. Zo waarschuwt Edward Snowden voor een snowball-effect: “The emergency tends to be expanded. Then the authorities become comfortable with some new power. They start to like it.” Dat idee werkt hij wat verder uit in een interview met het Deense filmfestival (in het Engels). Onzin? Nou, nee. Israel en Zuid-Korea hebben ook al – publiekelijk aangekondigde – cybersurveillancemaatregelen getroffen om (potentiele) patiënten te kunnen volgen. En ook de EU heeft, in de strijd tegen het virus, telecomaanbieders om telefoondata gevraagd. De vrees (van Snowden) is of ze hier ook weer mee stoppen als het virus is uitgeraasd.[svdl]
Corona-intelligence (2)
Een kortje als afsluiter, de zaterdagkrant wacht – de webinar. Corona heeft geleid tot een explosie aan online lessen voor journalisten: hoe deze pandemie te coveren? First Draft (moet u sowieso volgen) heeft een rijtje colleges voor corona-correspondenten (via Zoom). Ik neem ze schaamteloos over, omdat iedereen haar voordeel ermee kan doen.
- Donderdag, 2 april: Reporting on Coronavirus: Basic computational methods for tracking Coronavirus trends; 11:00 EST / 16:00 GMT
- Donderdag, 09 april: Reporting on Coronavirus: Mental Wellness and Vicarious Trauma (in English) 11:00 EST / 16:00 GMT
- Donderdag, 16 april: Reporting on Coronavirus: How community leaders can help ensure quality information is shared widely during the pandemic (in English) 11:00 EST / 16:00 GMT
- Donderdag, 23 April: Reporting on Coronavirus: Ethical questions around covering Covid-19 (in English) 11:00 EST / 16:00 GMT
**
Tips? Mail gerust naar (een van beide) auteurs: sebastiaanvanderlubben@gmail.com (@Vanderlubben) en chris.vanderheijden@hu.nl.
