Er worden symposia over georganiseerd, artikelen over geschreven, en er wordt onderwijs in gegeven, maar in Nederland hebben we het er niet over: computationele journalistiek.
Compu wat? Com-pu-ta-tio-ne-le journalistiek. Toegegeven, het is een rotwoord. Daarom praten we er misschien niet over. Goed, laten we dan de Engelse term gebruiken: computational journalism. Dat gaat over het gebruik van informatica in de journalistiek.
Is het niet gewoon een ander woord voor datajournalistiek? Nee, juist niet. Bij datajournalistiek heb je het over journalistiek op basis van data. Maar het gaat niet om de data, het gaat om de vaardigheid journalistieke vragen om te zetten in algoritmes voor computers. Dat je daarvoor data nodig hebt, is logisch. Maar niet de data zijn het uitgangspunt voor de journalistiek, maar de computationele verkening van data.
Gegoochel
Is dit niet onnodig gegoochel met woorden? Snappen we niet allemaal dat je bij datajournalistiek data moet bewerken om ze vervolgens aantrekkelijk te kunnen presenteren? Dat kunnen we wel snappen, maar daarom is datajournalistiek nog wel een misleidend begrip. Economische journalistiek gaat over economie, en politieke journalistiek over politiek, maar datajournalistiek gaat niet over data. Je spreekt ook niet over feiten-journalistiek, of gegevens-journalistiek.
Computationele journalistiek gaat niet over een bepaald kennisgebied, maar is een manier van journalistiek bedrijven waarbij je gebruik maakt van informatica en visualisatietechnieken. Dat vraagt om een nieuwe manier van denken, nieuwe samenwerkingsvormen en nieuwe mensen in de journalistiek. Als je daar iets mee wilt, moet je woorden gebruiken die verwijzen naar de dingen waar het om gaat. Als we over datajournalistiek blijven praten, zien we niet waar het eigenlijk om draait: journalistiek afstemmen op techniek en het denken dat daar achter zit.
Artikelen
- Anderson, C.W. (2013) Towards a sociology of computational and algorithmic journalism. New Media Society 2013 15: 1005
- Cohen, S. & Hamilton, J.T.& Turner, J.T. (2011) Computational Journalism. Communication of the ACM 54, 10
- Gynnild, A. (2013) Journalism innovation leads to innovation journalism: The impact of computational exploration on changing mindsets. Journalism doi:10.1177/1464884913486393
