Marco van Kerkhoven promoveert op innovatie in regionaal nieuws

Is het mogelijk voor regionale en lokale media om de democratische idealen van de journalistiek na te streven en om ook nog eens zichzelf bedruipende, stabiele mediabedrijven te zijn? Marco van Kerkhoven verdedigt op 23 juni 2016 zijn proefschrift Lost in Transition. Media Innovation in the Netherlands, waarin hij uitzoekt hoe lokale nieuws ecosystemen (een model waarmee de dynamiek van het geheel aan locale websites, social media, regionale kranten, RTVs en andere nieuwsvoorzieningen, kan worden bestudeerd) in Nederland eruitzien, en in hoeverre het lukt om ook economisch relevant te zijn. Als er geen geld in het laadje komt, is het ook niet mogelijk om kwalitatief hoogwaardige journalistiek te bedrijven in de regio.

De stad zonder krant

Iets waar, volgens Van Kerkhoven, ernstig gebrek aan dreigt te komen is kwaliteitsjournalistiek in de regio. Almere is daar een ‘mooi’ voorbeeld van. Hoewel de stad tot de tien grootste gemeenten van Nederland behoort, heeft het geen eigen dagblad meer. RTV Flevoland pakt Almere wel mee, maar heeft niet te capaciteit om bijvoorbeeld de gemeentepolitiek constant te volgen. Ook zijn er een aantal hyperlocal-websites, maar die zijn geen stabiele journalistieke factor. Van Kerkhoven heeft naar aanleiding van zijn promotieonderzoek, een pop-up newsroommodel bedacht, waarmee hij samen met studenten gaat kijken of het mogelijk is om een lokale nieuwsvoorziening in Almere op gang te brengen.

Almere vormt voor Van Kerkhoven tevens het startpunt van zijn onderzoek. In een verkennend onderzoek naar het ecosysteem waar de krant, traditioneel het kernmedium voor lokaal politiek discours, ontbreekt. Niemand blijkt in het gat te springen, en er is dan ook weinig kwalitatief, dat wil zeggen onafhankelijk en origineel, politiek nieuws. Met andere woorden, er is geen waakhond en dus ook geen onafhankelijke informatievoorziening waarmee de burger weloverwogen beslissingen kan maken over het bestuur van de stad.

Convergentie

Als er sprake is van een consequente en goed geïmplementeerde digitale strategie, is convergentie een succesvolle innovatie-optie voor regionale nieuwsmedia. Met teruglopende lezersaantallen en advertentie-inkomsten, kan convergentie van de productie en distributie van het nieuws, winst opleveren. Er is alleen één probleem: Van Kerkhoven constateert aan de hand van een serie interviews met journalisten, hoofdredacteuren en management bij traditionele regionale media, dat door gebrek aan visie en substantiële investering in convergentie, de regionale kranten de beloofde kostenbesparing zonder kwaliteitsverlies, niet verwezenlijken.

Iets wat van Van Kerkhoven steeds terug ziet is dat journalisten wel willen, en ook experimenteren, maar dat het management van kranten veelal kiest voor het veilige, wel-bewandelde pad. Het belangrijkste inzicht hier is dat mediabedrijven er goed aan doen af te stappen van veilige ad-hoc beslissingen, en een weloverwogen digitale strategie implementeren. Uit de interviews met journalisten concludeert Van Kerkhoven dat zij welwillender blijken dan hun leidinggevenden. Het gaat volgens hen allang niet meer over hoe je het verhaal naar het publiek brengt, maar over welk verhaal je brengt (en dat is mediumneutraal).

Is hyperlocal het antwoord?

Tijdens het promotieonderzoek heeft Kerkhoven meer dan 100 hyperlocal nieuwswebsites voorbij zien komen. Sommige was slechts een kort leven gegund, en andere groeiden uit tot succesvolle en winstgevende websites. Het onderzoek van Van Kerkhoven richt zich alleen hyperlocals die eigen en onafhankelijk journalistieke verhalen maken. Naast deze websites ziet hij in veel lokale nieuws ecosystemen ook veel nieuwsaggregatie met slechts een commercieel doel.

Het businessmodel van de hyperlocal is te herkennen aan het bescheiden budget en het feit dat de nieuwsvoorziening veelal wordt verzorgd door vrijwilligers zonder journalistieke achtergrond. Advertenties, personeel en social media worden (nog) niet voldoende ingezet om deze hyperlocals efficiënte nieuwsbedrijven te noemen. Hoewel veel van deze websites moeite hebben hun hoofd boven water te houden, zullen ze niet uit ons nieuwsecosysteem verdwijnen. Sterker nog, Van Kerkhoven ziet hier groeimogelijkheden!

MEER OVER

About Journalismlab

Research group Journalism in Digital Transition of the University of Applied Sciences Utrecht

Het lectoraat Kwaliteitsjournalistiek in Digitale Transitie (JournalismLab) doet aan de hand van diverse thema’s praktijkgericht onderzoek. Hierbij kijken we naar de wederkerigheid tussen drie journalistieke processen: productie, inhoud en effect.

Deel dit artikel:

Read more

Thema's

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Wil je op de hoogte blijven van Journalismlab en alle ontwikkelingen schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.