Het was natuurlijk maar een ideetje, een onderdeel van de menukaart waarin alle mogelijke bezuinigingen op een rijtje werden gezet. Maar toch. Het afschaffen van het lage BTW-tarief voor culturele voorzieningen en media zou 1,4 miljard (!) opleveren.
Het is niet de eerste keer dat het BTW-plan opduikt, met enige regelmaat worden er proefballonnetjes opgelaten: waarom cultuur en media subsidiëren als die alleen maar gebruikt worden door mensen die deze voorzieningen best zelf kunnen betalen.
Een citaat uit de Volkskrant de geheime plannen publiceerde:
“In de lijst staat ook de constatering dat vooral mensen met een hoog inkomen boeken, kranten en tijdschriften lezen en musea, bibliotheken, theater, concerten, attractieparken, bioscopen en het circus bezoeken. Voor die zaken betalen mensen het lage btw-tarief dat ooit was bedoeld ‘om cultuur en media voor lage inkomens toegankelijk te maken’. Dat is mislukt, dus kan het hoge btw-tarief gaan gelden.”
Hoe het met attractieparken, bioscopen en circussen zit weet ik niet, maar bij het media-gebruik is vrij nauwkeurig bekend wat voor mensen gebruik maakt van deze ‘voorzieningen’.
Klopt het dat “vooral mensen met een hoog inkomen kranten en tijdschriften lezen?”
Nee dus.
Dit zijn de cijfers van NOM Printmonitor voor de tijdschriften. W1 is hoog, W4 en W5 is laag. Ruim 40% van de tijdschriftlezers zit in de twee hoogste categorieën, 36% in de twee laagste. Geheel onlogisch is dat niet, HP/De Tijd, LINDA en Quote worden misschien vooral in het Gooi en de Grachtengordel gelezen, Story, Donald Duck en de Panorama niet.
Dit zijn de cijfers van NOM Printmonitor voor de dagbladen. Opnieuw 40% in de twee hoogste, 38% in de twee laagste.
Bij dagbladen kunnen we het ook opsplitsen in lezers voor soorten kranten.
Hier behoorlijke verschillen tussen soorten kranten. Landelijke kranten doen het inderdaad goed in de hoogste welstandscategorie, ze bereiken 35% in die groep (het effect van NRC, Volkskrant, Trouw en FD). In de andere groepen is het bereik met 25% nog steeds aanzienlijk.
Bij regionale kranten is het bereik in de ‘lage’ W4/W5-groep zelfs het hoogst, bijna 27%. In de andere groepen ligt het bereik tussen de 21 en 23%. De Barneveldse Krant, Tubantia en Leeuwarder Courant worden net zo makkelijk door de burgemeester als door de baliemedewerker gelezen.
Gratis dagbladen bereiken relatief veel lezers de ‘laagste’ vier groepen, in de meest welstandige groep is hun bereik te laagst.
Een BTW-verhoging van 6 naar 21% zal niet alleen gedragen worden door goed-verdienende Nederlanders, maar zal in alle lagen van de bevolking gevoeld worden. De prijsverhoging zou er dan natuurlijk wel toe kunnen leiden dat kranten vooral door mensen die veel verdienen kunnen worden gelezen.
En dat afgezien van de principiële vraag of het een juiste beslissing is om nieuws en informatie te belasten met hoge belastingen.
Dit artikel verscheen eerder op de site van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek.
AANVULLING
Dit zijn de NOM-cijfers waarop de analyses zijn gebaseerd (klikken voor grotere versie).
En de Welstandsindeling (klikken voor grotere versie).