De zorgen over de lokale en regionale journalistiek groeien met de dag. In 2016 stelde het Commissariaat van de Media dat een op de drie lokale omroepen in een financieel lastige situatie verkeert (CvdM, 2016). Als we kijken naar regionale omroepen zijn de inkomsten sinds 2010 met 36 miljoen euro teruggelopen (RPO, 2017). Uitgevers van regionale dagbladen voelen zich genoodzaakt om redacties in te krimpen (Landman et al., 2015).
Er zijn afgelopen jaren meerdere onderzoeken gedaan naar het media-aanbod op lokaal en regionaal niveau. Ongeveer 90% van de Nederlanders woont in een gemeente met een lokale omroep (Bakker, 2019). Maar als we inzoomen op het aanbod, dan zien we dat diversiteit ver te zoeken is. In gemeenten met minder dan 50.000 inwoners is er weinig lokaal nieuws over politiek, over gemeentelijk beleid en over de gemeenschap. Het gaat voornamelijk over lokale cultuur, vrijetijdsbesteding en 112-meldingen (Landman et al., 2015).
Terwijl het lokaal en regionaal media-aanbod mager lijkt te zijn, hebben de afgelopen jaren tal van online alternatieven, zogenoemde hyperlocals, geprobeerd om in het gat te springen en lokale online nieuwsplatforms te beginnen (Radcliffe, 2012; Van Kerkhoven & Bakker, 2014). Veel van deze initiatieven hebben echter louter een commercieel doel en verdwijnen als het businessmodel ontoereikend blijkt te zijn. Veel van de activiteit is ook niet meer dan aggregatienieuws: het doorplaatsen van berichten van andere media (Bakker & Kik, 2018).
In contact met de lokale gemeenschap
Zowel regionale en lokale media als brancheorganisaties zijn zich ervan bewust dat voor een goed functionerende democratie op het gebied van de journalistiek een slag gemaakt moet worden. Niet alleen dient het aanbod versterkt te worden, ook moet geëxperimenteerd worden met nieuwe werkwijzen, vormen en platformen. Alleen zo kan aansluiting gevonden worden bij de veranderende behoeften van het publiek (RPO, 2017). In het Concessiebeleidsplan van 2017-2025 voor regionale omroepen wordt nadrukkelijk ingegaan op het actief inzetten van het publiek en op onderzoek naar datzelfde publiek (RPO, 2017). De vraag is wel in hoeverre een en ander in afgelopen jaren is opgepakt en of er ondertussen genoeg kennis is over de veranderende nieuwsbehoeften, met name op regionaal en lokaal niveau.
Om daar antwoord op te krijgen, is het eerst van belang om na te gaan wat de journalistiek in de regio al doet om met het publiek in contact te komen. Hoe interacteren media met hun lokale gemeenschap? Dat interacteren is iets wat vroeger vanzelfsprekender was.
Inhoudsanalyse lokale en regionale journalistiek en de regio
Wat doen lokale en regionale media dagelijks om het contact met de gemeenschap te houden?
Het lectoraat verricht op dit moment een grootschalig inhoudsanalyse onder regionale en lokale media in alle gemeenten in Nederland. Er wordt onder andere onderzocht op welke manier het publiek direct contact kan opnemen met het medium (colofon, contactgegevens hoofdredacteur/redacteuren), welke social media activiteiten ondernomen worden, hoeveel volgers/fans/abonnnees ze hebben, op welk manier het publiek input kan leveren en hoe het medium activiteiten initieert met de lokale gemeenschap.
Dit project is onderdeel van een groter project naar de rol van de lokale en regionale journalistiek in de gemeenschap. Samen met het lectoraat Human Experience & Media Design onderzoeken we vanuit een gebruikersperspectief a waar de behoefte ligt bij het publiek en hoe we tot duurzame oplossingen kunnen komen voor journalistieke verhalen in de regio.