Wie is de nieuwsmijder? Motieven, waarden en persoonlijkheden

Kiki de Bruin onderzoekt of verschillende typen nieuwsmijders van elkaar te onderscheiden zijn. De ene nieuwsmijder blijkt de ander niet. Deze studie (onderdeel van de Bruins promotieonderzoek over nieuwsmijding) verscheen onlangs in Journalism Studies. Voor het volledige onderzoek zie de publicatie.

Het aantal mensen dat nieuws mijdt, steeg afgelopen jaren wereldwijd geleidelijk van 29% in 2017 naar 36% in 2023. Dat blijkt uit het Reuters Digital News Report. Nieuwsmijding wordt vaak als zorgelijk gezien. Het consumeren van nieuws draagt namelijk bij aan politieke kennis, maatschappelijke betrokkenheid en zorgt dat burgers geïnformeerde, democratische keuzes kunnen maken. Nieuwsmijding zou dus mogelijk tot het tegenovergestelde kunnen leiden. 

Toch zijn er ook onderzoeken die aantonen dat het mijden van nieuws positieve effecten kan hebben, althans vanuit het perspectief van de nieuwsmijder. Zo leidde nieuwsmijding tijdens de COVID-crisis tot meer maatschappelijke betrokkenheid en tot een beter mentaal welzijn. Wat echter nog niet duidelijk is, is wanneer nieuwsmijding positieve danwel negatieve gevolgen heeft. Dit hangt af van het motief voor nieuwsmijding, de manier waarop iemand nieuws mijdt (hoe vaak en welke nieuwsmedia ze wel gebruiken) en wie de nieuwsmijder is, zoals hun waarden en lifestyle. Daarom onderzochten we in deze studie de profielen van 1797 nieuwsmijders. Alleen wanneer we de nuance in nieuwsmijding in kaart kunnen brengen, en begrijpen wie het nieuws mijdt en waarom, kunnen we bepalen wanneer nieuwsmijding zorgelijk is en wat we er mogelijk aan kunnen doen. Uit deze studie komen zeven verschillende typen nieuwsmijders naar voren. Onderaan dit blog wordt de aanpak van de studie verder toegelicht.

Van geïntesseerd tot skeptisch nieuwsmijder

Geïnteresseerde Nieuwsmijder

Het eerste profiel is de Geïnteresseerde Nieuwsmijder. Dit is 18.8% van de respondenten. Zij hebben veel waardering voor nieuws en journalistiek. Ze mijden het nieuws af en toe uit bewuste rationele overwegingen, zoals het nemen van een pauze tijdens de vakantie. Ze zijn gefocust op warme relaties met vrienden en familie in het leven en hebben een kalme persoonlijkheid. Ze gebruiken relatief veel nieuws, met name van mainstream bronnen, zoals online nieuwsmedia, televisienieuws en kranten. Deze groep is iets ouder dan gemiddeld (gemiddeld 54 jaar) en iets hoger opgeleid.

Emotionele Nieuwsmijder

Het tweede profiel is de Emotionele Nieuwsmijder. Dit is 10.9% van de nieuwsmijders. Zij geven aan het nieuws te mijden vanwege de negativiteit van het nieuws en de negatieve emoties die dit oproept. Zij waarderen zelfontplooiing in het leven en hebben een dromerige persoonlijkheid en belangstelling voor kunst en cultuur. Zij zijn voornamelijk vrouw (62.5%), jonger dan gemiddeld, hoger opgeleid en politiek links georiënteerd. Ze mijden het nieuws af en toe en mijden met name traditionele media, zoals televisienieuws. Ze vinden nieuws belangrijk, maar omdat het hun gemoedstoestand beïnvloedt, mijden ze het soms.

Tabel 1 – Overzicht van de verschillende typen nieuwsmijders

Type NieuwsmijderMotief voor nieuwsmijdingWaarden in het levenPersoonlijkheidDemografische kenmerken*% Consistente Nieuwsmijding
Geïnteresseerdn/aHechte relatiesKalmreferentie groep0.3%
EmotioneelNegatieve emotiesZelfontplooiingDromerig, cultureelJong, hoger opgeleid, politiek links1.5%
KritischKwaliteit van het nieuwsHechte relatiesNiet cultureelLager opgeleid, politiek rechts0
Status gedrevenn/aStatusKalmJonger, lager opgeleid,1.1%
SkeptischDesinteresse, negatieve emoties, kwaliteit, te moeilijkZelfontplooiingKritischJonger29%
NieuwsbuitenstaanderOngeïnteresseerd, te moeilijkn/aIntrovert, dromerigJonger, vrouw, lager opgeleid6.1%
OvertuigdDesinteresse, negatieve emoties, kwaliteit, te moeilijkStatusKritischMannen, lager opgeleid, politiek rechts23.9%
*alleen significante resultaten

Kritische Nieuwsmijder

Het derde profiel is de Kritische Nieuwsmijder. Dit is 24.4% van de nieuwsmijders. Ze vinden relaties met familie en vrienden in het leven belangrijk en in tegenstelling tot het vorige profiel hebben zij expliciet weinig belangstelling voor kunst en cultuur. Ze geven aan het nieuws te mijden omdat ze het van slechte kwaliteit vinden. Ze zijn ouder dan gemiddeld (56 jaar), en lager opgeleid. De Kritische Nieuwsmijder is politiek gezien vaker rechts. Hij of zij mijdt het nieuws af en toe, maar gebruikt daarnaast veelal traditionele nieuwsmedia.

Status-georiënteerde Nieuwsmijder

Het vierde profiel is de Status-georiënteerde Nieuwsmijder en representeert 9.8% van de nieuwsmijders. Ze geven geen specifieke reden aan voor nieuwsmijding, wel scoren deze mijders uitzonderlijk hoog op ‘status’ als waarde in het leven, wat betekent dat ze waardering, erkenning en respect van anderen erg belangrijk vinden. Ze zeggen soms wel het nieuws te mijden, maar zijn niet heel bewust met die keuze bezig. Ze hebben een kalme, realistische persoonlijkheid, zijn jonger dan gemiddeld en hoger opgeleid. Ze gebruiken traditionele nieuwsmedia.

Skeptische Nieuwsmijder

Het vijfde profiel is de Skeptische Nieuwsmijder, 7.7% van de nieuwsmijders. Ze geven aan het nieuws te mijden omdat ze nieuws niet belangrijk vinden, het negatieve emoties oproept en omdat ze de kwaliteit van nieuws laag vinden. Ze vinden zelfontplooiing belangrijk en hebben een kritische persoonlijkheid. Het merendeel is man. Dit profiel is het jongste, en vaker hoogopgeleid. Skeptische Nieuwsmijders hebben een zeer negatieve houding tegen over het nieuws. 29% geeft aan het nieuws altijd te vermijden. Daarmee is dit het profiel dat het vaakst aangeeft nieuws consequent te mijden. Dit profiel gebruikt het vaakst alternatieve media en het minst vaak mainstream media. 

Nieuwsbuitenstaander

Het zesde profiel is de Nieuwsbuitenstaander en betreft de grootste groep (24.7%). Nieuwsbuitenstaanders vinden het nieuws niet belangrijk of zijn er onverschillig over. Ook vinden ze het nieuws vaak te moeilijk. Ze zijn meer dromerig of introvert. Het zijn voornamelijk vrouwen (60.6%), jongeren en lager opgeleiden. Ook deze groep gebruikt vaker alternatieve kanalen voor nieuws. Als deze groep het nieuws mijdt, is dat omdat zij zich er niet altijd mee verbonden voelen.

Overtuigd Nieuwsmijder

Het zevende profiel is de Overtuigd Nieuwsmijder, 3.7% van de nieuwsmijders. De groep geeft aan het nieuws te mijden om alle redenen. Ze vinden het oninteressant, negatief, slecht van kwaliteit en te moeilijk. Ook deze groep waardeert status in het leven en heeft een kritische persoonlijkheid. Het zijn vaker mannen, lager opgeleid en meer politiek rechts. Deze groep heeft een erg negatief beeld van de journalistiek en gebruikt veel alternatieve media. Concluderend kan worden gesteld dat deze vrij kleine groep het nieuws mijdt omdat ze niet tevreden zijn met het aanbod, ze de kwaliteit van het nieuws laag inschatten en het gevoel hebben dat het hun humeur en welzijn beïnvloedt.

Conclusie

Uit deze studie kunnen we verschillende conclusies trekken over nieuwsmijders. Ten eerste kunnen we niet alle nieuwsmijders over een kam scheren. Diverse motieven leiden tot verschillende maten en vormen van nieuwsmijding. Dit heeft verschillende implicaties voor bepaalde doelgroepen en vraagt dus ook om gerichte oplossingen. 

Ten tweede zien we samenhang tussen persoonlijke kenmerken en de manier en reden van nieuwsmijding. Zo hangt een kritische persoonlijkheid samen met een kritische blik op de kwaliteit van nieuws en het consequent mijden van nieuws. We zien ook dat de twee grootste groepen lager opgeleid zijn. Bij deze twee groepen lijkt de verbondenheid met en waardering van het nieuws te missen, omdat ze het ingewikkeld vinden, ze het aanbod niet interessant vinden of niet bij hun past. Dit is bijvoorbeeld omdat het nieuws niet aansluit bij hun belevingswereld of ze zichzelf er niet in herkennen. Daarom is het belangrijk enerzijds de mediawijsheid van het publiek te vergroten, en anderzijds de publiekswijsheid van nieuwsorganisaties te vergroten – zodat de producten beter aansluiten bij de behoeften van het publiek en we beter begrijpen wat waardevolle informatie is. 

Verder zien we dat de negativiteit van nieuws niet altijd een prominente rol speelt in nieuwsmijding, al wordt nieuwsmijding daar vaak mee geassocieerd. Tot slot, laat dit onderzoek ook zien dat nieuwsmijding over het algemeen tijdelijk van aard is, en niet consequent of structureel. Ook nieuwsmijders nemen over het algemeen nieuws tot zich, al maken zij af en toe een bewuste keuze om dit niet te doen. Het mijden van nieuws hoeft dus niet per se negatieve gevolgen te hebben voor de mate van betrokkenheid of geïnformeerdheid van het publiek. Het wordt wel zorgelijk wanneer we een bepaald profiel consequent ‘buitensluiten’ van het nieuws, omdat het te ingewikkeld is of niet aansluit bij hun ervaringen.  

Aanpak

De survey is uitgezet onder een representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking in het panel van I&O Research. Hier deden 2798 mensen aan mee. De analyse is gebaseerd op alleen mensen die aangaven soms, regelmatig of altijd het nieuws te mijden. Van de deelnemers gaf 64.2% gaf aan soms tot altijd het nieuws te mijden, dit leidde tot een sub-steekproef van 1797 nieuwsmijders.

Hoe en welke media mensen gebruiken, hangt vaak samen met sociale en psychologische kenmerken en specifieke motivaties om iets te consumeren. Daarom hebben we in deze studie een aantal sociale kenmerken (iemands waarden in het leven) en persoonlijkheidskenmerken onderzocht in relatie met de motieven die mensen hebben om het nieuws te mijden. Hier zijn profielen van verschillende typen nieuwsmijders uitgekomen. Vervolgens onderzochten we ook hoe vaak deze typen het nieuwsmijden, welke demografische kenmerken bij de typen horen en via welke media ze (soms) wel het nieuws volgen. Dit heeft geleid tot zeven verschillende typen nieuwmijders.

De motieven voor het mijden van nieuws zijn gemeten aan de hand van 22 redenen die gescoord konden worden van ‘helemaal mee eens’ tot ‘helemaal niet mee eens’, bijvoorbeeld: ‘Het nieuws heeft een negatief effect op mijn humeur’. Voor het meten van iemands waarden in het leven vroegen we mensen een aantal zaken te rangschikken op wat voor hen het belangrijkst was in het leven, tot het minst belangrijk. Bijvoorbeeld ‘Het gevoel erbij te horen’. Voor het meten van iemands persoonlijkheid vroegen we de respondenten wederom een aantal punten te scoren over hoe ze zichzelf zien – van helemaal mee eens tot helemaal mee oneens. Bijvoorbeeld: ‘Ik zie mezelf als iemand die terughoudend is’. Per variabele zijn de resultaten gegroepeerd in kleinere categorieën. Voor motieven van nieuwsmijding zijn dat: Desinteresse, (lage) kwaliteit van het nieuws, negatieve emoties die het oproept en het nieuws te moeilijk vinden. Voor waarden in het leven zijn dat: hechte relaties met vrienden en familie, zelfontplooiing en status. Voor persoonlijkheidskenmerken zijn dit: kalm, kritisch, cultureel, introvert en dromerig.

MEER OVER

About Journalismlab

Research group Journalism in Digital Transition of the University of Applied Sciences Utrecht

Het lectoraat Kwaliteitsjournalistiek in Digitale Transitie (JournalismLab) doet aan de hand van diverse thema’s praktijkgericht onderzoek. Hierbij kijken we naar de wederkerigheid tussen drie journalistieke processen: productie, inhoud en effect.

Deel dit artikel:

Read more

Thema's

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Wil je op de hoogte blijven van Journalismlab en alle ontwikkelingen schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.