Met “het internet heeft geen gummetje” waarschuw ik studenten. Je kan beter niet aan een kroonluchter in een Sushi-restaurant gaan hangen en als je het toch doet, kan je dat beter niet online delen, want het blijft altijd bestaan. Je jeugdzonden, misstappen en de foto’s van jou en je ex zijn voor toekomstige werkgevers, liefdes en collega’s probleemloos te Googelen.
Informatie op het internet laten verdwijnen is lastig. Google is niet erg toeschietelijk bij verzoeken om het onzichtbaar maken van content. Media reageren over het algemeen afwijzend op verzoeken tot verwijdering van (delen van) verhalen waarin je genoemd wordt. Het archief is heilig. Bij elke zoekactie op jouw naam komt je verleden bovendrijven, hoe graag je dat ook achter je zou laten.
Zwart Gat
Maar soms verdwijnen hele stukken internet in een zwart gat. En dat komt nooit meer terug. Vorige week verdween Dichtbij.nl. Moederbedrijf TMG had al eerder aangekondigd met het hyperlokale platform te stoppen, en dat stoppen was dan ook definitief en permanent. En alles wat de duizenden meeschrijvers en honderden community-managers hadden geschreven, was in het zwarte gat verdwenen. Het digitale hiernamaals heeft geen undo-functie. Weg is weg.
Dichtbij.nl was misschien wel het meest interessante participatie-platform van het afgelopen decennium. Dat het uiteindelijk niet gelukt is doet daar niks aan af. Maar hoe dat gebeurde, waar het beter lukte dan elders, waar veel op gereageerd werd, waar de berichten impact hadden op de politiek, welke onderwerpen populair waren… het is allemaal niet meer na te gaan.
Als het complete papieren archief van een willekeurige krant in vlammen op zou gaan, zou dat tot ophef leiden. Het digitale gummen is kennelijk geen issue. En het is dus niet verbrand, het is moedwillig en bewust gewist.
Nujij, Nufoto, VKblog, web-log.nl…
Dichtbij is niet het enige verdwenen journalistieke participatie-platform. Eerder werden VK-blog en Nujij van de digitale kaart geveegd. Het Volkskrant-blog – een experiment dat minstens zo interessant was als Dichtbij.nl – heeft ook een lange doodsstrijd gevoerd. In 2011 werd de opheffing aangekondigd, Sanoma zou zich over de content ontfermen via web-log.nl maar haalde zelf in 2013 die website uit de lucht. Beide definitief weg.
Nujij – ook Sanoma – verdween na bijna 10 jaar in 2016, samen met Nufoto.nl. Foetsie. Gewist.
The Daily Planet? De eerste Nederlandse internetkrant?
Het zijn niet de enige voorbeelden. Media die overschakelen op een ander CMS, de website verbouwen, fuseren of een andere naam of eigenaar krijgen, zien met enige regelmaat een deel van de content verdwijnen – of onzichtbaar worden omdat de links niet meer werken.
Digitale visitekaartjes
Renée van der Nat schreef vorige week over grote Nederlandse multimedia-producties die de afgelopen drie jaar waren gemaakt: de digitale visitekaartjes van de nieuwsmedia. Bij ruim 20 procent van de producties was al sprake van missende content: foto’s zijn niet meer beschikbaar, soms mist een video en een enkele keer is de productie helemaal niet meer te vinden.
Het is ook geen Nederlands probleem. Op NiemanLab wordt het ‘Bonnetjes-dossier’ van The Guardian genoemd als meest bekende ‘verdwenen’ journalistieke content, terwijl “a lavish online multimedia experience from the now defunct Rocky Mountain News” was “rescued from internet limbo” door een ex-medewerker die het grote gummen te zeer aan het hart ging.
In het verhaal worden ook alternatieven voor archivering genoemd, The Internet Archive bijvoorbeeld. Ook NRC had vorig jaar een verhaal over het digitale geheugenverlies.
UPDATE: Bart Brouwers probeert het Dichtbij-archief terug te halen. Steun zijn oproep.
Wie zijn werk wil bewaren? Ik ga dit verhaal meteen printen en in een mapje stoppen!
Foto’s: J•lab / Piet Bakker & Renée vd Nat (met dank aan Silvia voor de gum en Elvira voor de hand).
